آزمایش مدفوع آزمایشی است که جهت ارزیابی انگل و عفونت موجود در مدفوع مورد استفاده قرار می گیرد.
چنان چه فرد در دستگاه گوارشی خود دارای مشکلی باشد پزشک بعد از معاینه کردن فرد بیمار، آزمایش مدفوع را برای فرد تجویز می کند.
پزشکی که جهت ارزیابی دستگاه گوارش خود باید به آن مراجعه کنید پزشک گوارش است.
آزمایش مدفوع
آزمایش مدفوع جزو راه های تشخیص است که پزشکان جهت ارزیابی وجود انگل و عفونت آن را تجویز می کنند. چنان چه فرد دارای علائمی از وجود عفونت باشد پزشک از بیمار می خواهد این آزمایش را انجام دهد.
انجام آزمایش مدفوع بسیار سریع و بدون هیچ دردی است. پزشک متخصص در صورت داشتن علائمی از بیماری در دستگاه گوارش فرد انجام این آزمایش را از وی می خواهد و برای او تجویز می کند تا از وجود انگل و عفونتی که موجب بیماری شده آگاه شود. گاهی مواقع برای تشخیص دادن و شروع کردن دوره درمان ممکن است پزشک انجام آزمایش تکمیلی را برای بیمار بخواهد.
آزمایش مدفوع روی نمونه مدفوع فرد انجام میشود که به صورت راندوم بوده و در سه نوبت در مدت زمانی ۱۰ روزه انجام می گیرد.
هر نمونه مدفوع ارائه شده به آزمایشگاه باید حدود ۵ گرم مدفوع را شامل شود. زمان ارائه مدفوع به آزمایشگاه بستگی به نوع مدفوع دارد که به قرار زیر است:
- مدفوع سفت و فرم دار باید حداکثر طی ۲ ساعت به آزمایشگاه تحویل داده شود.
- مدفوع شل و آبکی با حداکثر طی ۳۰ دقیقه به آزمایشگاه تحویل داده شود.
مدفوع مورد نظر نباید با آب یا ادرار و یا با دستمال ترکیب گردد تا خطا در آزمایش ایجاد نشود. آزمایش مدفوع به دو صورت انجام میشود یکی به صورت تغلیظ و دیگری به روش میکروسکوپی که به صورت مستقیم انجام میشود.
آیا انجام آزمایش مدفوع نیاز به ناشتا بودن فرد دارد؟
خیر، انجام دادن آزمایش مدفوع نیاز به ناشتا بودن فرد بیمار و رعایت کردن شرایط خاص ندارد ولی باید فرد بیمار یکسری نکات را برای انجام آن رعایت کند تا مقدار خطای آزمایش کاهش پیدا کند. یکسری دارو هستند که باید فرد یک هفته پیش از انجام آزمایش مدفوع آنها را مصرف نکند از جمله:
- مصرف نکردن دارو های آنتی اسید
- مصرف نکردن دارو های ضد اسهال
- مصرف نکردن دارو های آنتی بیوتیک
- مصرف نکردن دارو های تقویت کننده مخاط
- مصرف نکردن روغن هایی که معدنی هستند چون روغن کرچک
- مصرف نکردن دارو های ضد یبوست که روغنی هستند.
دلیل انجام آزمایش مدفوع چیست؟
زمانی که فرد دارای عفونت در دستگاه گوارش باشد و یا انگل داشته باشد و استفاده از دارو در درمان آنها تاثیر نداشته باشد پزشک انجام آزمایش مدفوع را برای بیمار تجویز می کند. گاهی اوقات آزمایش مدفوع به تنهایی برای بررسی عفونت موجود در دستگاه گوارش و وجود بیماری ها کافی نیست و پزشک انجام آزمایشات تکمیلی را از بیمار می خواهد.
انجام آزمایش مدفوع را زمانی که فرد دچار اسهال طولانی مدت باشد و یا دردی در ناحیه شکم داشته باشد و یا به عفونت های انگلی و اسهال و استفراغ مبتلا باشد، تجویز می کنند.
به طور کلی در صورت وجود موارد زیر این آزمایش تجویز می گردد:
- اسهالی که برای چند روز به طول انجامد.
- داشتن مدفوع خونی و یا مدفوع مخاطی
- وجود درد و گرفتگی در معده فرد
- داشتن حالت تهوع
- تب کردن فرد
تفسیر آزمایش مدفوع
آزمایش مدفوع دارای دو جواب مثبت یا positive و منفی یا Negative است.
جواب negative یعنی مدفوع حالتی نرمال دارد و عفونت و انگلی که برای دستگاه گوارش مضر باشد وجود ندارد و جواب positive یعنی حالتی بحرانی وجود دارد و ممکن است فرد به عفونت دستگاه گوارش و وجود انگل و یا نوعی مسمومیت غذایی مبتلا است.
بیماری هایی که بر نتیجه آزمایش مدفوع اثر می گذارد
نتیجه حاصل از انجام آزمایش مدفوع ممکن است تحت تاثیر یکسری فاکتور ها چون بیماری های پیش زمینه ای قرار گیرد. اگر فرد مبتلا به یکسری بیماری زمینه ای باشد امکان مثبت شدن نتیجه آزمایش وی نیز وجود دارد. از جمله این بیماری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت موجود در دستگاه گوارش که باعث میشود گلبول سفید دفع گردد.
- دفع شدن خون
- وجود انگل
- وجود مشکلات جذبی که موجب میشود ذرات چربی دفع شده و غذاها هضم نشوند.
تست های مرتبط با آزمایش مدفوع
از جمله تست هایی که موجب تشخیص بهتر بیماری شده و با آزمایش مدفوع تجویز می گردد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام دادن کشت ادرار U/C
- انجام دادن تست Reducing Substance in stool که جهت بررسی وجود اختلال متابولیک که موجب تحت تاثیر قرار دادن ارگان ها بدن نوزادان میشود انجام می گیرد. این تست برای غربالگری کردن بیمارانی که به دیابت مبتلا هستند نیز انجام میشود.
- انجام دادن تست OB که جهت بررسی خون در مدفوع انجام میشود.
- انجام دادن تست H pylori Ab lgA/IgM که موجب تشخیص باکتری هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش میشود.
- انجام دادن آزمایش Calprotectin که در مواقع آبکی بودن مدفوع تجویز می گردد.
- انجام دادن تست Fat drop in stool که در مواقع وجود اسهال مزمن، وجود مدفوعی بد بو، چرب و شل مورد استفاده قرار می گیرد.
- انجام آزمایش CBC جهت ارزیابی و شمارش سلول های موجود در خون
- انجام تست scotch Tape test که جهت مشخص شدن انگل موجود در مدفوع انجام میشود.
- انجام آزمایش CRP
- انجام آزمایش ESR
هزینه انجام آزمایش مدفوع چقدر است؟
هزینه انجام دادن آزمایش مدفوع بستگی به آزمایشی که پزشک تجویز کرده است دارد. با مشاهده نسخه تجویز شده توسط پزشک می توان هزینه دقیق آزمایش را مشخص کرد.
پیش از انجام آزمایش مدفوع چه چیز هایی را نباید مصرف کرد؟
پیش از انجام دادن آزمایش مدفوع باید از مصرف کردن برخی غذا ها و دارو هایی که موجب تاثیر گذاری روی نتیجه آزمایش میشود پرهیز کرد. باید از مصرف کردن غذا های حاوی فیبر زیاد چون میوه ها، سبزیجات، غلات، آجیل ها و دارو های آنتی بیوتیک، دارو های ملین و دارو های اسیدی، خودداری نمود.