کلاه ایمنی صنعتی یکی از اصلی‌ترین ابزارهای ایمنی برای محافظت از جان و سلامت کارگران است. عدم استفاده از کلاههای ایمنی می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را به فرد وارد نماید. صدمه به سر یکی از شایع‌ترین عوامل مرگ و میر در حین کار است. شناخت انواع کلاههای مهندسی می‌تواند به شما در یک انتخاب مناسب کمک نماید.
تقسیم بندی انواع کلاه ایمنی موجود در بازار
کلاه ایمنی بر اساس میزان محافظتی که از سر به عمل می‌آورد به دو دسته تقسیم می‌شود. نوع یک فقط از بخش بالایی سر محافظت می‌کند. نوع دو علاوه بر بخش بالایی سر، با محافظت از شقیقه‌ها ایمنی کامل‌تری را فراهم می‌آورد.
بر اساس مقاومت کلاههای ایمنی دربرابر جریان برق آنها را به سه کلاس تقسیم بندی می‌کنند. انتخاب صحیح کلاه مناسب بویژه برای مشاغلی که با جریان برق سر وکار دارند اهمیت زیادی دارد.
کلاه کلاس A یا G (General)
بیشتر کلاه‌ها در این دسته قرار دارند. این دسته از کلاه ایمنی در برابر جریان برق 2200 ولت عایق هستند و آن را از خود عبور نمی‌دهند. میزان مقاومت این کلاه‌ها در برابر ضربه بین 385 کیلوگرم تا 453 کیلوگرم (بین 850 تا 1000 پوند) است. پوسته این کلاه در برابر آب مقاومت بالایی دارد. به صورت استاندارد این کلاه در مدت 24 ساعت شناور بودن در آب تنها پنج درصد آب را به خود جذب می‌کند.
کلاه ایمنی کلاس B یا E (Electrical)
این کلاس بالاترین میزان محافظت در برابر خطرات و شوک‌های الکتریکی مختلف را ارائه می‌دهد. این کلاه هم در برابر نفوذ آب مقاوم است و همچنین دیر می‌سوزد. کلاه کلاس E ویژه مشاغلی بوده که مستقیما با برق در ارتباط است. این کلاه می‌تواند جریان برق تا 20000 ولت را تحمل کند. مقاومت این کلاه در برابر ضربه معادل 385 کیلوگرم تا 453 کیلوگرم است.
کلاه کلاس C و رسانا (Conductive)
کلاه ایمنی کلاس C در برابر جریان برق رسانا بوده و از آن در محیط های عمومی که خطر برق گرفتگی در آنها بسیار پایین است؛ استفاده می‌شود. این کلاه برای محافظت از سر در برابر سقوط اجسام و یا برق گرفتگی طراحی نشده و تنها یک محافظت معکولی را از سر فراهم می‌کند.
کلاه کلاس D یا کلاه آتش نشانی
این کلاس از کلاه ایمنی برای محافظت در برابر حریق و برای آتش نشان‌ها طراحی شده است. دربرابر آتش سوزی و الکتریسیته مقاومت دارد. همچنین حداکثر جذب آب توسط این کلاه پنج درصد است.
رنگ کلاه ایمنی نشان دهنده ماهیت کار و مسئولیت هر فرد
انواع مختلفی از رنگ کلاه مهندسی ایمنی وجود دارد. این تنوع رنگ برای نشان دادن ماهیت شغلی و مسئولیت هر فرد تعریف شده است.
- رنگ سفید اغلب برای مهندسان و مدیر سایت‌ها استفاده می‌شود. غالبا تیم بهره برداری معدن و نفت هم این رنگ را استفاده می‌کنند.
- رنگ زرد توسط کارگران و اپراتورهای دستگاه خاک برداری استفاده می‌شود. همچنین کارگرانی که با ماشین‌های سنگین در محل ساخت و ساز در ارتباط هستند نیز از این رنگ استفاده می‌کنند.
- رنگ آبی کلاه ایمنی توسط اپراتورهای فنی برق، نجاران و یا کارگران موقت و مشاوران فنی سایت استفاده می‌شود.
- رنگ سبز را بازرسان ایمنی, تیم ایمنی و همچنین کارآموزان و افراد تازه وارد استفاده می‌کنند.
- رنگ قرمز به‌طور معمول برای ماموران آتش‌نشانی استفاده می‌شود.
- رنگ خاکستری را به طور معمول افرادی که برای بازدید به محل کار می‌آیند؛ استفاده می‌کنند. در ایران سرکارگران نیز کلاه خاکستری دارند.
- رنگ قهوه‌ای کلاه ایمنی برای کارگران و کارمندان در معرض حرارت گرمایی بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بنابراین افراد جوشکار هم از این کلاه استفاده می‌کنند.
- کلاه رنگ نارنجی که به‌خوبی قابل تشخیص است برای کارگران مشغول به کار در جاده و بزرگراه‌ها استفاده می‌شود.
لزوم استفاده از کلاه ایمنی در محیط کار و کاربرد های آن
رعایت نکات ایمنی در هنگام کار, از اصول اساسی در شروع هر کاری است. محافظت از سلامتی کارگران و رعایت ایمنی آنها در ابتدا بر عهده فرد و سپس کارفرما قرار دارد. کلاه مهندسی ایمنی از مجموعه ابزار ایمنی مورد نیاز کارگران و مهندسان برای رعایت و حفظ ایمنی است.
اهمیت استفاده از کلاه ایمنی در حوزه ساختمانی و عمران دو چندان می‌شود؛ بنابراین اداره ایمنی و بهداشت کار، برای حفظ ایمنی کارگران و کارمندان، کارفرمایان را ملزم به تهیه کلاههای ایمنی مناسب کرده است.
در محیط کار آسیب های زیادی از جمله ضربه به سر و انواعی از آسیب دیدگی‌های جدی و حتی مرگ، ممکن است؛ رخ بدهد. استفاده از کلاههای ایمنی گزینه‌ای برای پیشگیری از شدیدترین حوادث برای افراد است. هزینه‌ای که برای تهیه کلاه ایمنی صرف می‌شود در برابر کاربرد با ارزش آن ناچیز به شمار می‌رود.
تهیه کلاه ایمنی وظیفه کارفرما, استفاده ی آن وظیفه کارگر
عدم رعایت قوانین ایمنی در محیط کار علاوه بر آسیب‌های جانی می‌تواند مسئولیت‌های مالی نیز به‌همراه داشته باشد. در صورتی که کارفرما ابزار ایمنی مورد نیاز را تهیه نکند؛ مسئولیت وقوع حوادث برعهده کارفرما خواهد بود. اما در غیر این‌صورت؛ عدم استفاده از کلاه ایمنی در حین کار مسئولیت حوادث را بر عهده خود کارگر خواهد گذاشت.