دستگاهی برای اندازه گیری کمیت الکتریکی مانند جریان برق، ولتاژ بالا، میزان مقاومت الکتریکی، ظرفیت خازنی و غیره است. با استفاده از مولتی متر می‌توانید سلامت کابل‌های برق یا شناسایی مشخصات قطعات الکتریکی را ارزیابی و بررسی کنید. نام دیگر این وسیله، آوومتر بوده که AVO از حروف اول کلمات انگلیسی VoltوAmperوOhm تشکیل شده که می‌توانند تمام کمیت در جریان‌های برق را مورد اندازه گیری قرار دهند.
این وسیله از کاربردی ترین ابزار اندازه گیری برای مهندسان و افراد متخصص در زمینه برق و الکترونیک بوده است. این دستگاه دو نوع مختلف دیجیتال و آنالوگ برای اندازه‌گیری و بررسی میزان برق عبوری از مخزن دارد. امروزه استفاده از مقیاس آنالوگ منسوخ و از رده خارج شده است.
آوومتر از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟
- دکمه‌های تنظیم کننده و پروب‌‌ها
- سلکتور یا کلید انتخاب تنظیم برق
- صفحه دیجیتالی
در مولتی متر میزان کمیت الکتریکی عبوری را می‌توان اندازه گیری و حدود آن را توسط سلکتور تعیین و انتخاب کرد. برای اندازه‌گیری کمیت‌های الکتریکی در آوومتر با V برای بررسی اختلاف پتانسیل، A برای اندازه گیری بررسی میزان شدت جریان، AC برای اندازه گیری جریان متناوب برق وDC برای بررسی جریان برق مستقیم استفاده شده‌اند.
چگونگی تست پیوستگی یا تست اتصال در مولتی متر
برای تعمیر وسایل الکتریکی یکی از پرکاربردترین برای بررسی میزان برق عبوری تست اتصال یا پیوستگی است. معمولاً برای بررسی اتصال در وسایل الکتریکی و میزان آن از این تست استفاده می‌کنند. اگر پیوسته و به صورت دائم اتصال وجود داشته باشد، جریان الکتریکی برق آزادانه می‌تواند از سمتی به سمت دیگر حرکت کرده و متوجه وصل بودن و قطعی در مدار الکتریکی شود و میزان عبوری الکتریکی را در صورت اتصال کابل‌های برق در دستگاه نشان دهد.
انواع مولتی متر
آوومتر آنالوگ
این وسیله معمولاً بر پایه یک میکرومتر ساخته شده و دارای عقربه قرمز رنگی است که بر روی صفحه مقیاس حرکت کرده و میزان پتانسیل جریان برق را در دستگاه و کابل‌های ساختمان اندازه گیری می‌کند. از تمام دستگاه‌های آوومتر نمی‌توان عدد دقیقی برای اندازه میزان جریان عبوری استخراج کرد. این دستگاه در برابر ضربه حساس بوده و توان مقاومت کافی را ندارد و لازم است که با دقت کافی با آن برخورد شود، این دستگاه خطایی در مقیاس کمتر از ۵۰ میکرو آمپر را نشان می‌دهد.
آوومتر دیجیتال و کاربردهای آن
رایج ترین نوع اندازه گیری برای تعیین میزان ولتاژ و مولتی متر دیجیتال بوده و شامل دو نوع ساده و پیشرفته برای استفاده مهندسان برق است. در این دستگاه عقربه قرمز رنگی در صفحه نمایش وجود داشته و اعداد بر روی صفحه LCD این دستگاه نمایش داده می‌شود. اگرچه مولتی مترهای دیجیتال از انواع آنالوگ آن کمی گران‌تر است، اما این افزایش قیمت در انواع ساده آن چندان قابل قیاس با نوع پیشرفته دستگاه نیست. مقاومت آوومتر دیجیتال بیشتراز نوع آنالوگ این دستگاه بوده و در برابر ولتاژهای بالا بهتر عمل می‌کند، مهم‌ترین مزیت این دستگاه نسبت به نوع آنالوگ آن نشان دادن ارقام دقیق در صفحه نمایش است.
چگونه از آوومتر استفاده کنیم؟
عملکردهای اصلی و کارکردهای این وسیله در انواع دیجیتال و آنالوگ آن مشابه و تنوع کمتری دارد. این دستگاه معمولاً دارای دو کابل قرمز و سیاه برای اتصال کابل‌های برق در جایگاه بوده، کابل سیاه رنگ به جایگاه مشترک وصل شده و کابل قرمز بسته به عملکرد دستگاه به یکی از این دو جایگاه متصل می‌شود. پس از اتصال کابل‌های مولتی متر دستگیره گردی که در وسط دستگاه کار گذاشته شده را بچرخانید و آن را روی عدد مورد نظر تنظیم کنید. برای به دست آوردن اعداد دقیق و مجاز از این دستگاه دو رشته سیم دیگر را به وسیله الکتریکی وصل گردد. همچنین به این نکته مهم توجه کرده که برای وارد نشدن شوک الکتریکی به بدن‌تان مراقب لبه‌های فلزی لخت تستر باشید تا از خطر برق گرفتگی جلوگیری شود.
نکات مهم و ایمنی در هنگام استفاده از مولتی متر
این دستگاه بسیار حساس بوده و در هنگام استفاده از آن با احتیاط کار کرده و از وارد شدن ضربه به دستگاه یا افتادن آن جلوگیری کنید. اگر قصد دارید که میزان اختلاف میان پتانسیل یا ولتاژ را اندازه گیری کرده آوومتر را در یک راستا به صورت موازی بین دو نقطه از مدار الکتریکی قرار دهید. زمانی که قصد اندازه گیری ولتاژ برق را دارید برای جلوگیری از آسیب دیدن دستگاه آن را قطع کنید، در آوومتر آنالوگ یک پیچ تنظیم برای صفر کردن دستگاه وجود داشته که به هیچ عنوان نباید دستکاری کرد زیرا باعث خرابی و آسیب دیدن دستگاه می‌شود. اگر کلید سکتور داخل دستگاه را زودتر از زمان مقدر بچرخانید موجب آسیب دیدن آن می‌شوید.
چرا مشاغل گوناگون نیازمند استفاده از مولتی متر هستند؟
از آوومتر در شغل‌های مختلفی مانند معدن، برق کشی ساختمان و غیره استفاده می‌شود. این دستگاه برای اندازه گیری میزان ولتاژ و جریان برق ساخته شده و خطای کمتری در اندازه گیری میزان ولتاژ الکتریکی از خود نشان می‌دهد. این دستگاه در دو نوع آنالوگ و دیجیتال در بازار وجود داشته و معمولاً از نوع دیجیتال به خاطر استفاده آسان و سریع بیشتر استقبال و خریداری می‌شود. دستگاه آنالوگ میزان خطای بیشتری در اندازه گیری ولتاژ برق از خود نشان می‌دهد، بنابراین با توجه به محدودیت زمان در دنیای امروز افراد متخصص بیشتر از نوع دیجیتال دستگاه مولتی متر استفاده می‌کنند.