چکیده : یکی از مهم‌ترین سوالاتی که در فضای شرکت‌ها و کسب و کار ها از جانب بسیاری از مدیران و صاحبان بیزینس مطرح می‌شود، این است که چگونه حسابدار خود را انتخاب و استخدام کنند؟ در این مقاله، خیلی خلاصه و مفید، به پاسخ این پرسش بااهمیت پرداخته‌ایم.
بخش مالی و حسابداریِ هر کسب و کار، نقش قلب را در آن فعالیت اقتصادی بازی می‌کند. ممکن است تا زمانی‌که در حال تپیدن است، اهمیت آن درک نشود، اما به محض اینکه دچار مشکل شود، طولی نمی‌کشد که آن کسب و کار از پا در می‌آید. از طرف دیگر، هرچه قوانین و مقررات بیمه و مالیات، پیچیده‌تر و سخت‌گیرانه‌تر می‌شوند، نیاز به وجود حسابدار در بیزینس، افزایش می‌یابد. در واقع، هر چه قدر که چالش‌ها، مشکلات و ریسک‌های مالی و مالیاتی شرکت‌ها و کسب و کارها بیشتر می‌شود، نیاز به استفاده از خدمات حسابداران نیز برجسته‌تر می‌گردد. اما مهم‌ترین پرسشی که در بسیاری از موارد، توجه چندانی به آن نمی‌شود این است که برای انتخاب حسابدار یک شرکت یا کسب و کار، باید چه مقدمات و معیارهایی را مدنظر قرار داد؟ به عبارت بهتر اکنون که نیاز به وجود یک حسابدار در طیف وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی (چه در قالب شخص حقوقی و چه حقیقی) به شدت احساس می‌شود، چگونه باید حسابدار مناسب خود را برگزینیم؟ در این مقاله به شکلی خلاصه، کاربردی و به دور از اصطلاحات و مفاهیم پیچیده، مهم‌ترین اقدامات و نکاتی که باید مدیران و صاحبان کسب و کار در زمان انتخاب حسابدار خود، مورد اجرا و توجه قرار دهند، بیان شده است:
آگاهی مالی و مالیاتی خود را افزایش دهید
مسلماً آشناییِ هر مدیر یا صاحب کسب و کار اقتصادی با اصول و تکالیف اساسی مندرج در قوانین مرتبط با مالیات، بیمه و سایر مقررات فضای بیزینس، پیش‌شرط ضروری شروع و ادامه‌ی هر فعالیت اقتصادی است. درواقع، دیگر کسی نیست که بتواند ادعا کند به صورت روزانه با انبوهی از سوالات و ابهامات مالی و مالیاتی مواجه نمی‌شود. علاوه بر این، تقریباً تمام مدیران و صاحبان حرفه و مشاغل، به میزان زیادی، دغدغه بدون ریسک بودن شرایط مالی و مالیاتی کسب و کار خود را دارند. بنابراین، تقریباً همه‌ی کارآفرینان و مدیران کسب و کار، نیازمند ایجاد و افزایش آگاهی مالی و مالیاتی خود هستند. فراموش نکنید که منظورمان این نیست که هر مدیر یا کارآفرینی باید یک لیسانس حسابداری هم داشته باشد، بلکه مقصود از آگاهی مالی و مالیاتی، دانستن مبانی و مسئولیت‌های اصلی، بااهمیت و کلی موجود در این حیطه است. برای مثال، آگاهی از آخرین نرخ‌ها، مهلت‌ها و مبالغ مالیاتی و قانونی، یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین اطلاعات مورد نیاز هر مدیر یا کارآفرین در هر کسب و کار است. این آگاهی، به دو دلیل الزامی است. اولاً هر مدیر یا صاحب کسب و کار، عهده‌دار اصلی مسئولیت‌های قانونیِ بیزینسِ تحت مدیریت یا مالکیت خود می‌باشد. بنابراین، دست‌کم باید بداند که بر طبق قانون، چه وظایف و تکالیف بااهمیتی را بر عهده دارد. ثانیاً تعاملِ اثربخش و مستمر مدیر و مسئول مالی و حسابداری کسب و کار، ضرورت غیرقابل انکار ادامه‌ی حیات هر فعالیت تجاری است و برای ایجاد و حفظ این تعامل، حتماً باید مدیر کسب و کار با دغدغه‌ها و مسائل مهم و اصلی مالی و مالیاتی محیط اقتصادی آشنا باشد.
رویکرد قانونی و مالیاتی کسب و کارتان را انتخاب کنید
پیش از گزینش حسابدار، لازم است در مورد میزان شفافیت قانونی و رسمیِ مورد انتظارتان در کسب و کار تصمیم‌گیری کنید. به طور کلی، معمولاً دو رویکرد مالی، در مدیریت شرکت‌ها و کسب و کارها وجود دارد.
در رویکرد نخست، مدیر یا صاحب کسب و کار، از حسابدار خود انتظار دارد که یک خروجی و نمایش قابل قبول از فعالیت‌های گاهاً پرریسک مالیاتی و بیمه‌ای بیزینس ارائه دهد. به بیان دیگر، حسابدار صرفاً نقش یک مترجم را بازی می‌کند و در اغلب اوقات، پس از انجام معاملات و تراکنش‌های مالی، مسئولیت سر و شکل دادن مالیاتی و قانونی آن‌ها را بر عهده می‌گیرد. با این رویکرد، در واقع، حسابداران در عملِ انجام شده قرار می‌گیرند و آزادی زیادی در انتخاب سناریوها و گزینه‌های حرفه‌ای خود ندارند. گرچه در گذشته، بسیاری از شرکت‌ها و کسب و کارها، از این رویکرد در حسابداری فعالیت‌های اقتصادی خود استفاده می‌کردند، اما با تغییرات و سخت‌گیری‌های نوظهوری که در سیاست‌های مالیاتی و قانونی کشور، نظیر رصد تراکنش‌های بانکی، مقررات جدید مالیات ارزش افزوده و همچنین قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، ایجاد شده است، ریسک‌ها و دشواری‌های زیادی در اتخاذ این رویکرد پدید آمده و تقریباً کارآیی و اثربخشی آن، تا حد زیادی کاهش یافته است.
اما در رویکرد دوم، مدیر یا صاحب کسب و کار، پس از هماهنگی و جویا شدن دیدگاه حسابدار خود، نسبت به اتخاذ تصمیمات مهم، انجام معاملات، انعقاد قراردادها و سایر اقدامات دارای آثار مالی موجود در مجموعه‌ی اقتصادی، اقدام می‌کند. به عبارت بهتر، حسابدار بیزینس، صرفاً مترجم مالیاتی و قانونی وقایع گذشته نیست و نقش مهمی در تصمیم‌سازی مدیر کسب و کار ایفا می‌کند. در این رویکرد، ریسک‌ها و محدودیت‌های احتمالی مرتبط با مقررات بیمه، مالیات و سایر الزامات قانونی به حداقل می‌رسد و به همین دلیل، در شرایط فعلی اکیداً پیشنهاد می‌شود که رویکرد دوم را در حسابداری و مدیریت مالی بیزینس، برگزینید.
لذا پیش از گزینش حسابدار، باید با آگاهی از ملاحظات و چالش‌های مرتبط با قوانین بیمه و مالیات، تصمیم قطعی خود را بگیرید و یکی از دو رویکرد فوق را انتخاب کنید. فراموش نکنید که تجربه اثبات کرده که رویکرد سوم و میانه‌ای وجود ندارد و عدم قطعیت در این تصمیم، به نتایجی نظیر ایجاد ابهامات فراوان و سردرگمی مدیر یا حسابدار و متعاقباً تحمیل جرائم گزاف بیمه و مالیات، منجر خواهد شد.
حسابدارِ مسلط به نرم‌افزارهای کاربردیِ حرفه‌ی مالی و زبان انگلیسی، در اولویت باشد
در شرایطی که ضرورت آگاهی از علوم نرم‌افزاری و فناوری اطلاعات، به‌صورت مستمر در حال افزایش است، وجود حسابداری که تسلط بالایی بر نرم‌افزارهای کاربردی حیطه مالی دارد، برگ برنده‌ای برای هر کسب و کار محسوب می‌شود. ضمن اینکه، آگاهی از اصطلاحات و ادبیات انگلیسی حرفه حسابداری ، امتیاز منحصر به فردی است که حسابدار شما را از دیگران، متمایز می‌کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود حساسیت ویژه‌ای در لزوم تسلط حسابدارتان در این حیطه، به خرج دهید. حسابداری که قادر به درک و تحلیل مفاهیم تخصصی حرفه حسابداری در دو زبان فارسی و انگلیسی باشد، بسیار کمیاب و باارزش است. خوشبختانه هم‌اکنون دوره‌های آموزشی مفیدی در حیطه آموزش اصطلاحات انگلیسی حرفه‌ی حسابداری، به‌صورت آنلاین و در فضای اینترنت وجود دارد.
از خدمات مشاوران مالی و مالیاتی در جذب و گزینش حسابدارتان استفاده کنید
قطعاً در هنگام گزینش حسابدار، به بررسی و محک وی از جنبه‌های فنی و تخصصی این حرفه نیاز دارید. بنابراین پیشنهاد می‌شود که مصاحبه‌ی حرفه‌ای و تخصصی حسابدارتان را به یک مشاور مالی و مالیاتی خبره بسپارید. علاوه بر این، به یاد داشته باشید که بهره‌مندی از خدمات مشاورانِ مجرب مالی و مالیاتی، مزایای غیرقابل انکاری را برای کسب و کارهای ایرانی، به همراه دارد. در واقع، قرار نیست شما یا حسابدارتان، از همه‌ی جوانب مرتبط با قوانین بیمه، مالیات و سایر مقررات مربوط به تصمیمات، قراردادها و معاملات بیزینستان، آگاه باشید. پس هرگز استفاده‌ی حسابدارتان از خدمات مشاوره‌ی مالی و مالیاتی را به‌عنوان ویژگی منفی یا نقصان حرفه‌ای وی، تلقی نکنید. فراموش نکنید که غفلت از بسیاری از تکالیف و مسئولیت‌های به ظاهر ساده و بی‌اهمیت مرتبط با قوانین بیمه، مالیات و سایر مقررات، می‌تواند عواقب و نتایج سنگینی را برای کسب و کار شما به همراه داشته باشد و هزینه‌ای که برای دریافت مشاوره مالی و مالیاتی پرداخت می‌کنید، بهای پیشگیری از خسارات به مراتب سنگین‌تری است که بیزینس شما را تهدید می‌کنند.
هرگز از بررسی مهارت‌های رفتاری حسابدارتان غافل نشوید
بر هیچ کس پوشیده نیست که حسابداری، یکی از پراسترس‌ترین و حساس‌ترین خدمات موجود در هر بیزینس است. حسابدارتان علاوه بر شما، باید تعامل اثربخش و مناسبی با سایر اشخاص درون و برون‌سازمانی کسب و کار، داشته باشد. حسابداران با نهادها و اشخاصی نظیر سازمان امور مالیاتی، گمرک، سازمان بیمه تأمین اجتماعی، بانک‌ها، سهامداران، حسابرسان، کارکنان سایر واحدهای بیزینس، مشتریان، تأمین‌کنندگان و خلاصه تمامی اشخاصی که در شرکت یا کسب و کار شما به‌نوعی ذینفع هستند، در ارتباط است. اشخاصی که هر کدام از آن‌ها، دغدغه‌ها، روش برخورد، ملاحظات و نیازهای متفاوتی دارند و صرفاً مهارت‌های رفتاری حسابدارتان است که در کنار توانمندی‌های فنی وی، او را در این تعاملات حساس یاری می‌کنند. علاوه بر این، مدیریت استرس در شرایط پرفشار و نوسانات مختلفی که شرایط مالی کسب و کار تجربه می‌کند، مهارت رفتاری بااهمیت و منحصر به فرد دیگری است که حتماً باید در هنگام انتخاب حسابدارتان، مدنظر داشته باشید.
نظم و انضباط حسابدار، ویژگی مهم دیگری است که در مستندسازی مدارک و اسناد مالی بیزینس، تأثیر بسزایی خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین خدماتی که حسابداران به کسب و کار شما ارائه می‌دهند، آرشیو و مستندسازی است. به یاد داشته باشید که رسیدگی‌های مالیاتی، قانونی و حسابرسی شرکت یا کسب و کار، با اتکا به مدارک حسابداری سال‌های گذشته بیزینس انجام می‌شود. مدارکی که فقط در زونکن‌ها و آرشیو حسابداران موجود است. پس در هنگام گزینش حسابدارتان، تسلط، تجربه و مهارت وی در این خدمت حیاتی را مورد بررسی قرار دهید.
رازداری، ویژگی ضروری دیگری برای حسابداران است. هزینه‌ها و خسارات غیرقابل جبرانی که شرکت‌ها و کسب و کارها در نتیجه‌ی افشای اطلاعات محرمانه‌ی مالی به دیگران، متحمل می‌شوند، اهمیت این ویژگی حسابداران را بیشتر هویدا می‌سازد.
دقت و سرعت، دو مهارتی است که بهندرت، به صورت همزمان در یک شخص دیده می‌شوند. اما یک حسابدار خوب، باید این دو توانمندی را با هم داشته باشد. گرچه در حرفه حسابداری، دقت بر سرعت اولویت دارد، اما در بسیاری از موارد، محدودیت‌های اجتناب‌ناپذیر زمانی، اجازه‌ی اتخاذ وسواس بیشتر در دقیق بودن فرآیندها و عملیات را نمی‌دهند.