نردبان یکی از پرکاربردترین وسایلی است که در بیشتر پروژه‌های ساختمانی یا تعمیرات خانگی استفاده می‌شود. اما اگر این وسیله به‌ظاهر ساده، به شکلی صحیح و اصولی مورد استفاده قرار نگیرد، قطعاً مخاطرات زیادی به‌همراه خواهد داشت. در نتیجه، پیش از انتخاب نردبان موردنیاز خود باید مشخص کنید که آیا این وسیله برای پروژه شما ایمن و بی‌خطر است یا خیر؟ اتفاقات تلخ بسیاری موقع استفاده از نردبان ممکن است روی دهد و برخی از مهم‌ترین دلایلی که ممکن است منجر به وقوع سانحه شود، از این جمله هستند:
موارد دارای اهمیت، به‌منظور انتخاب نردبان مناسب
حداکثر وزن قابل تحمل
مسلماً استفاده از ابزار مناسب و متناسب با کار، اثر قابل‌توجهی در ایمنی دارد و نردبان نیز از این امر جدا نیست. یکی از نکاتی که باید هنگام انتخاب نردبان به آن توجه شود، میزان تحمل وزن آن است. هر نردبانی تحمل میزان وزن خاصی را دارد و اگر از میزان مجاز بیشتر به آن فشار وارد شود، احتمال سقوط و در نتیجه صدمه به استفاده کننده از آن، بالا خواهد بود.
بلندی
از دیگر نکاتی که هنگام انتخاب نردبان باید درنظرگرفته شود و تأثیر بسزایی در ایمنی آن دارد، بلندی نردبان است. بسیاری از اتفاقاتی که زمان استفاده از نردبان‌ها روی می‌دهد، به علت کوتاه بودن آن است. عده زیادی از کاربران، به‌جای فراهم کردن نردبانی مناسب و متناسب با کار، نردبانی کوتاه را بر روی شیء دیگری می‌گذارند و سبب بروز حوادثی تلخ می‌شوند.
جنس
مواد به‌کار رفته در ساخت بدنه نردبان، ویژگی قابل‌توجه دیگری است که لازم است زمان انتخاب و خرید نردبان درنظر گرفته شود. بهتر است نردبانی انتخاب شود که علاوه بر مقاومت بالا، دارای وزنی سبک باشد و همچنین حمل و نقل آن به‌راحتی انجام شود. اگر شغل شما به‌گونه‌ای است که با سیم‌کشی و برق‌کاری ارتباط پیدا می‌کنید، یا در مجاورت سیم‌های برق مجبور به فعالیت هستید، حتماً جنس نردبان خود را از مواد عایق مانند فایبرگلاس انتخاب کنید.
پایه‌های مستحکم
از دیگر نکات دارای اهمیت هنگام انتخاب نردبان مناسب، میزان استحکام پایه‌های آن است. همچنین باید پایه‌های نردبان در فواصل صحیحی از یکدیگر طراحی و قرار گرفته باشند تا در برابر فشار و ضربه، مقاومت بالایی داشته باشند. گونه‌ای از نردبان‌ها دارای قفل پایه هستند که این قفل از برهم خوردن تعادل آن جلوگیری خواهد کرد.
پلکان
تعداد پلکان نردبان یکی دیگر از موارد مهم است. مساحت پله‌های نردبان نیز باید به اندازه‌ای باشد که بتوان به‌راحتی پا را روی آن قرار داد. همچنین حداکثر فاصله بین پلکان نردبان نباید بیش از ۳۵ سانتی‌متر بیشتر باشد.
انواع نردبان (از نظر جنس)
نردبان‌های چوبی
چوب استفاده شده برای ساخت نردبان‌های چوبی باید از چوب‌های بدون لبه و تراشه‌های تیز، و نیز دارای وزن مخصوص بالا باشد. زمان بررسی چشمی نردبان، نباید در ظاهر آن هیچ‌گونه پوسیدگی، ترک خوردگی، شکستگی یا نقص‌های حاصل از فشردگی تراکم (گره) یا سایر نقاط ضعف، مشاهده شود.
ریل‌های نردبان نیز باید سالم و بدون تاب خوردگی باشند. برای دیدن تغییرات حاصله بر روی چوب نردبان، می‌توان هنگام رنگ کردن آن، از رنگ‌های روشن استفاده کرد.
در بیشتر نردبان‌های چوبی، پله‌ها نیز از چوب ساخته می‌شوند. برای چوب پله‌ها به‌طور معمول از چوب درخت بلوط یا درخت گردوی آمریکایی که جنس آنها سخت و متراکم است؛ استفاده می‌شود، زیرا این نوع از چوب‌ها، در حالت طبیعی از استحکام بالایی برخوردار هستند.
نردبان‌های فایبرگلاس
نردبان‌های فایبرگلاس به‌طور معمول در ارتفاع کم ساخته می‌شوند. این نوع از نردبان‌ها معمولاً در طول‌های بلندتر در دسترس نمی‌باشند. زیرا فایبرگلاس از چوب متراکم‌تر بوده و به همین علت نردبان فایبرگلاس سنگین‌تر از نردبان چوبی هم سایز خود می‌باشد.
فایبرگلاس یک ماده طبیعی نیست و محصولی است که در کارخانه تولید می‌شود. فایبرگلاس در حالت خشک نارسانا بوده و جریان الکتریسیته را از خود عبور نمی‌دهد. فایبرگلاس در زیر نور خورشید یا در کنار منبع تولید گرما، خشک یا پوسته‌پوسته نمی‌شود. فایبرگلاس جزء گروه مواد متراکم بوده و نسبت به فلزات گرمای کمتری را هدایت می‌کند، همچنین فایبرگلاس بدون اینکه ضعفی در ساختار مولکولی آن رخ دهد، در برابر تماس‌های کوتاه با درجه حرارت‌های بسیار بالا، مقاوم است. فایبرگلاس پس از قرار گرفتن در معرض درجه حرارت اتاق (حرارت معمول) مجدداً تمامی طول اولیه خود را به‌دست می‌آورد، مگر آنکه در اثر حرارت بسیار بالا سوخته باشد.
نردبان‌های آلومینیومی
نردبان‌های آلومینیومی به دو دسته کلی نردبان‌های با ریل‌های یکپارچه و نردبان‌های با ریل‌های نواری تقسیم می‌شوند. نردبان‌های دسته نخست، نوعی از نردبان‌های حاوی ریل‌های یکپارچه آلومینیومی به‌همراه پله‌هایی از جنس آلومینیوم هستند که با اتصالاتی در فواصل منظمی به ریل‌ها، وصل شده‌اند. در این نوع از نردبان‌ها اغلب پله‌های آلومینیومی، به‌وسیله جوشکاری یا توسط گیره‌ای رابط به ریل‌ها وصل می‌شوند. مزیت این روش در این است که پله‌ها هرگز به‌راحتی شل نخواهند شد، مگر آنکه ریل‌ها آسیب یا صدمه‌ای ببینند. در چنین حالتی پیشنهاد می‌شود کل نردبان تعویض شود و هرگز سعی در جابهجایی ریل‌ها نکنید.
انواع نردبان (از نظر خانگی یا صنعتی)
ساده
نردبان ساده اولین و در دسترس‌ترین نوع نردبان است که با توجه به جنس بدنه و ارتفاع آن، قیمت‌گذاری شده و در بازار به فروش می‌رسد.
تلسکوپی
نردبان تلسکوپی یکی از مهم‌ترین و پرفروش‌ترین انواع نردبان‌ها است که ارتفاع آن قابل تنظیم بوده و با داشتن قفل ارتفاع، بلندی آن تثبیت می‌شود. نردبان تلسکوپی به دو دسته ساده و تاشو تقسیم می‌شود.
نردبان تلسکوپی تاشو
همان طور که از نام این نردبان پیداست، این وسیله قابلیت تا شدن دارد و می‌توان آن در هر بار استفاده باز و بسته کرد و به‌دلیل تاشو بودن، به دلیل داشتن قابلیت تا شدن، به فضای کمتری برای نگهداری نیاز دارد.
روش درست استفاده از نردبان
نردبان‌ها به‌عنوان ابزاری ساده شناخته می‌شوند و به همین علت، بیشتر افراد نسبت به خطرناک بودن آنها آگاهی ندارند. اگر نکات ایمنی لازم در زمان کاربرد این وسیله رعایت نشود، احتمال سقوط، صدمه جانی و حتی مرگ دور از ذهن نیست. به همین دلیل و نیز برای کاهش خطرات استفاده از نردبان، نکات ایمنی زیر را حتماً مدنظر داشته باشید:
- هرگز نباید هم‌زمان دو نفر از یک نردبان بالا بروند.
- از نردبان دوپله‌دوپله بالا یا پایین نروید.
- هرگز با کسی که بر روی نردبان است، شوخی نکنید یا او را هُل ندهید.
- قبل از استفاده از نردبان، کف کفش‌های خود را از نظر تمیزی و لیز نبودن وارسی کنید.
- برای نگهداری ابزارآلات از کمربند ابزار استفاده کنید یا آنها را به دستیار خود بسپارید.
- بر روی نردبان از انجام حرکات ناگهانی خودداری کرده و به‌آرامی بالا و پایین بروید.
- همیشه نردبان را روی سطحی صاف قرار دهید.
- هرگز از نردبان‌های فلزی برای کارهای الکتریکی استفاده نکنید.
- از تکیه دادن نردبان به ستون یا تیرک چوبی خودداری کنید.
- از نردبان برای بالابردن بارهای سنگین و حجیم استفاده نکنید.
- همیشه در مرکز نردبان بایستید و از تکیه دادن به آن دوری کنید.
خطرات استفاده از نردبان
استفاده از نردبان آسیب دیده
از دیگر دلایل بروز حوادث ناگوار، استفاده از نردبان‌های فرسوده و مستعمل است. نردبان نیز مانند سایر ابزارآلات، دارای عمر مفید بوده و پس از مدتی مستعمل و فرسوده خواهد شد. استفاده از نردبان‌های مستعمل بسیار خطرناک بوده و حتی ممکن است به‌سهولت شکسته و صدمات جبران ناپذیر جانی به بار آورد.
برای پرهیز از هرگونه آسیب جانی و مادی، قبل از استفاده از نردبان حتماً آن را به‌خوبی بررسی کنید. در صورت مشاهده هرگونه نقص یا ایراد فنی، آن را تعمیر یا نسبت به خریداری نردبانی نو اقدام کنید.
استفاده نامناسب
از علل اصلی وقوع حوادث بر اثر استفاده از نردبان، خطای انسانی است. هرگز از نردبان به شیوه‌ای غیر از روش توصیه شده کارخانه سازنده استفاده نکرده و آن را اصلاً تغییر حالت ندهید.
در زمان استفاده از نردبان، حتماً به یاد داشته باشید که سه نقطه از بدن باید با نردبان در تماس باشد. به‌طوری‌که در زمان بالا رفتن از نردبان دودست و یک‌پا یا دوپا و یک‌دست حتماً با نردبان در تماس باشد. برای نگهداری وسایل موردنیاز خود از کمربند ابزار استفاده کنید یا از فرد دیگری به‌عنوان دستار کمک بگیرید تا او وسایل موردنیاز را به دست شما برساند.
چنانچه از محل موردنظر فاصله زیادی دارید، هرگز ار روی نردبان خم نشوید، بلکه از نردبان پایین آمده و نردبان را جابه‌جا کنید.
جای‌گذاری اشتباه
محل قرارگیری نردبان باید مسطح، سفت و خشک باشد تا از هرگونه لیز خوردن نردبان جلوگیری شود. هیچ‌گاه نردبان را روبه‌روی دربی که از قفل بودن آن اطمینان ندارید، قرار ندهید.
بهترین شیوه این است که در زمان استفاده از نردبان، فرد دیگری نردبان را نگه دارد یا نردبان از پایه مناسبی برخوردار باشد که از سرخوردن آن ممانعت کند.
نحوه استفاده صحیح از نردبان
شاید تصور کنید حفظ تعادل دو پایه بر روی زمین کار نسبتاً راحتی باشد؛ اما باید بدانید افراد زیادی به‌دلیل سهل‌انگاری و عدم رعایت نکات ایمنی از نردبان سقوط کرده و آسیب‌های جدی دیده‌اند. مهم‌ترین نکات ایمنی که باید در زمان به‌کارگیری نردبان رعایت شود، عبارت‌اند از:
ارتفاع مناسب
قرار گرفتن بر روی آخرین پله نردبان منجر به سقوط خواهد شد. ارتفاع نردبان باید به اندازه‌ای باشد که برای انجام دادن کار خود مجبور نباشید روی پله آخر قرار گیرید. پس بهتر است موقع خرید نردبان، مدل بلندتر آن را خریداری نمایید.
آزاد بودن دست‌ها
برای حمل ابزار و تجهیزات موردنیاز خود آنها را به کمربند ابزار، آویزان کنید. در زمان بالارفتن از نردبان، باید دست‌ها آزاد باشد تا بتوانید دو طرف نردبان را با دو دست نگه‌دارید.
زاویه قرارگیری مناسب
لازم است پایه‌های نردبان را نزدیک دیوار قرار دهید. اگر بین نردبان و دیوار، فاصله زیادی باشد، احتمال سقوط آن بیشتر می‌شود. در این زمینه از قانون 4 به 1 تبعیت کنید یعنی، به ازای هر 1 متر ارتفاع، پایه نردبان باید حداکثر به اندازه 25 سانتی‌متر از دیوار فاصله داشته باشد.
قفل‌های نردبان را بررسی نمایید
در زمان کاربرد نردبان‌های کشویی، از ایمنی و سلامت قفل‌ها اطمینان حاصل کنید.
نکات ضروری در هنگام خرید نردبان
در زمان خرید نردبان باید به نکاتی توجه کرد تا علاوه بر خرید نردبانی متناسب با کار، از خرید نردبان ضرر نیز نکنید. این نکات عبارت‌اند از:
- قدرت
- جنس
- ارتفاع
- ایمنی
- مساحت پله‌ها
حال درخصوص هریک از این موارد توضیح مختصری داده خواهد شد:
قدرت
یکی از پارامترهای مهمی که در هنگام ساخت نردبان‌ها به آن توجه می‌شود، میزان تحمل وزن نردبان است. 137کیلوگرم میزان وزنی است که طبق استانداردهای جهانی یک نردبان باید تحمل کند. شایان توجه است که میزان تحمل وزن نردبان به‌عوامل گوناگونی از جمله طراحی و جنس آن، بستگی دارد.
جنس
از دیگر نکات قابل‌توجه که در زمان خرید نردبان باید به آن توجه کرد، جنس و مواد به‌کاررفته در ساخت آن است. جنس بدنه نردبان باید به‌گونه‌ای باشد که در عین سبکی، مقاومت و قابلیت جابهجایی، تحمل وزن یک شخص را به‌همراه وسایلش داشته باشد.
ارتفاع
ارتفاع نردبان ویژگی مهم دیگری است که در زمان خرید نردبان باید به آن توجه شود. باید با توجه به نیاز خود ارتفاع نردبان را انتخاب کنید. ارتفاع نردبان‌ها عموماً از نیم متر (50 سانتی‌متر) شروع شده و تا 4 متر نیز وجود دارد (البته به استثنا نردبان‌های خاص و ویژه).
ایمنی
ایمن بودن نردبان جزء ضروریات انتخاب نردبان است و لازم است که به این نکته توجهی ویژه شود. شیوه قرارگیری پایه‌ها، استحکام بدنه، تعادل وزنی و سایر مواردی مانند اینها تضمین‌کننده ایمنی نردبان هستند. به‌عنوان نمونه اتصال پایه‌ها به بدنه باید به‌گونه‌ای باشد که هر دو پایه موازی یکدیگر باشند.
مساحت
منظور از مساحت نردبان، مساحت پله‌های نردبان است که باید به اندازه‌ای باشند تا شخص استفاده‌کننده از نردبان بتواند به‌راحتی روی پله‌ها بالا و پایین رود و به اطراف بچرخد. همان‌طور که در بخش «پلکان» گفته شد، فاصله دو پله نردبان از یکدیگر نباید بیشتر از 35 سانتی‌متر باشد.
سخن پایانی
نردبان‌ها ابزار کاربردی می‌باشند که حضورشان در زندگی امروزی بسیار ضروری است. برای خرید نردبانی مناسب و متناسب با کاربرد خود حتماً به مواردی که بیان گردید، توجه نمایید. در زمان خرید به جنس، نوع و ارتفاع نردبان دقت کنید و نردبانی را انتخاب کنید که موردنیاز کارتان است.
در خاتمه امیدواریم با مطالعه این مطلب، از سایت فروشگاهی ابزار نیکو به نشانی اینترنتی www.abzarniko.ir، اطلاعات موردنیازتان را در زمینه ویژگی‌ها مهم نردبان‌ها کسب کرده باشید.