آتش سوزی از نوع حوادثی است که به طور ناگهانی رخ می دهد و می تواند تمامی چیز های موجود را از بین ببرد مانند: خانه، انبار، خودرو یا جان انسان را از بین ببرد. کافی است که جرقه ای کوچک در کنار مواد قابل اشتعال قرار گیرد تا آتش مهیب و خطرناک شکل بگیرد یا عواملی مانند بی احتیاطی در آشپزخانه، سیم کشی های پوسیده و حتی گرمای زیاد هم می تواند باعث زمینه ساز یک آتش سوزی مهیب شود. در این چنین شرایطی داشتن تجهیزات ایمنی مانند آتش کوب و سیستم های پیشگیری میتواند باعث کنترل آتش سوزی مهیب باشد. آتش سوزی یکی از مخرب ترین اتفاق ها است که می تواند در عرض چند دقیقه تمامی سرمایه و تمام دارایی های شما را از بین ببرد، آتش سوزی باعث خسارت های مالی، خسارت های جانی، خسارت های زیست محیطی و خسارت های روانی می شود اگر آتش سریع مهار نشود باعث ایجاد چنین خساراتی می شود. سالانه هزار هکتار از جنگل ها و درختان کشور به دلیل آتش سوزی از بین میرود و باعث خسارت های جبران ناپذیر می شود و این خسارت ها غیر قابل جایگزین است. استفاده از آتش کوب در مراحل اولیه آتش سوزی می تواند از گسترش آتش سوزی جلوگیری کند. در ادامه با انواع لوازمی که به ما در کنترل و خاموش کردن آتش کمک میکنند، بیشتر آشنا خواهیم شد. این تجهیزات شامل آتش کوب، کپسولهای آتشنشانی، توپهای اطفا، پتوی ضد حریق، سیستمهای اسپرینکلر و سایر ابزارهای تخصصی میشوند که هرکدام در شرایط و محیطهای خاص کاربرد ویژهای دارند.
آتش کوب وسیله ای دستی برای خاموش کردن آتش به کار می رود. آتش کوب با حرکت رفت و برگشتی شعله آتش را خفه می کند و از بیشتر شدن آتش جلوگیری می کند. آتش کوب ها باید کاملا طراحی مهندسی و استاندارد داشته باشند و باید از فلز مقاوم ساخته شوند تا مقاومت بالایی در برابر حرارت و ضربه داشته باشند. یکی از ابزارهای مقابله با حریق آتش کوب است. آتش کوب یک ابزار آتش نشانی حیاتی که نقش مهمی در مهار کردن آتش در مراحل اولیه ایفا می کند. آتش کوب ها معمولا دارای چهار الی پنج پر هستند که باعث عملکرد بهتر در جلوگیری از آتش سوزی می شود که این پرها باید با مقاومت بالا در برابر حرارت، رطوبت و فرسایش تهیه شود تا بتواند در شرایط سخت محیطی و آتش های مهیب دوام بیاورد.
طول آتش کوب ها معمولا بین 120 تا 150 سانتی متر است تا کاربر بتواند با فاصله مناسب نسبت به آتش عملیات اطفا را انجام دهد. کاربرد آتش کوب در مهار آتش سوزی سطحی در فضای باز است یعنی مواردی که آتش به درختان، ساختمان ها یا منابع سوخت شدید نرسیده باشد. آتش کوب در جنگل ها، باغ ها، مزارع، اطراف جاده ها و خطوط انتقال نفت و گاز برای تمامی افراد لازم است و حتی در مناطقی که امکان عبور ماشین آتش نشانی وجود ندارد آتش کوب مورد نیاز ترین و قابل اعتماده ترین ابزار است. وجود آتش کوب در مراحل اولیه آتش سوزی می تواند از ایجاد آتش سوزی مهیب و خطرناک جلوگیری کند و یکی دیگر از کاربردهای آتش کوب این است نیاز به سوخت، فشار آب یا آموزش تخصصی ندارد و در شرایط ضروری به راحتی می توانید از آتش کوب بهره ببرید.
مزایای آتشکوب
از مزایا آتش کوب میتوان به قابل حمل بودن، مقرون به صرفه بودن، استفاده آسان و دوام بالا اشاره کرد که در آتش سوزی بسیار به کار شما می آید. داشتن آتش کوب باعث تضمین ایمنی و امنیت شما می شود. لازم است پس از هر بار استفاده، آتشکوبها بررسی و در صورت نیاز تمیز یا تعمیر شوند تا در مواقع بحرانی بعدی نیز عملکرد مؤثری داشته باشند. استفاده درست و به موقع از این ابزار میتواند از وقوع خرابی بزرگ محیط زیستی و اقتصادی جلوگیری کند.
یکی از پیشرفته ترین و موثرترین لوازم برای خاموش کردن آتش توپ اطفا است. توپ اطفا وسیله ای کروی شکل که داخل آن پودر خاموش کننده آتش قرار دارد و این توپ در حالت عادی فعال است و به محض تماس با آتش در بازه زمانی سه الی پنج ثانیه منفجر می شود و پودر خاموش کننده را در آتش پخش می کند و این توپ به صورت خودکار و هوشمندانه آتش را تشخیص می دهد و به سرعت شروع به خاموش کردن آتش می کند.
یکی از کاربرد این نوع روش فعال سازی خودکار است که نه نیاز به کاربر است تنها کافی است توپ اطفا را در نزدیکی اتش قرار دهیم که با تماس با آتش توپ اطفا فعال شود همچنین این توپ اطفا وزن بسیار سبکی دارد که تمامی افراد می توانند توپ اطفا را جا به جا کنند یا به درون آتش پرتاب کنند. پودر درون توپ اطفا غیر سمی و بی خطر است.
عمر مفید توپ های اطفا معمولا بین پنج الی هفت سال است که پس از تمام شدن زمان بهتر است توپ اطفا قبلی را با توپ اطفا جدید جایگزین کنید. توپ اطفا در آشپزخانه ها و رستوران ها، اتاق سرور و تابلو های برق، انبار های کالا و مواد شیمیایی، کارگاه ها و کارخانه های کوچک و خانه های روستایی کاربرد فراوانی دارد. توپ اطفا باعث جلوگیری از آتش سوزی مهیب و خطرناک می شود. در واقع توپ اطفا را میتوان یکی از بهترین گزینهها برای مهار سریع و خودکار حریق در نظر گرفت. وجود این وسیله در فضاهای پرخطر باعث میشود تا در لحظات حساس، بدون نیاز به دخالت انسان، واکنش فوری در برابر آتشسوزی انجام شود. نصب این ابزار ساده اما موثر، گامی مهم در مسیر پیشگیری از حوادث ناگوار و کاهش خسارات احتمالی است.
یکی از اصلی ترین تجهیزات برای خاموش کردن آتش کپسول آتش نشانی است. کپسول های آتش نشانی تحت فشار است یعنی برای استفاده از این کپسول باید ضامن را بکشید و با فشار دادن دسته ماده اطفا از نازل خارج شود که درون آن ماده خاموش کننده قرار دارد و از شیوع و گسترش آتش سوزی جلوگیری می کند. کپسول های آتش نشانی در نوع های متنوعی وجود دارد مانند کپسول پودری، کپسول آب و گاز، کپسول فوم، کپسول هالوژنه و کپسول گاز دی اکسید کربن تمامی این کپسول ها مخصوص نوعی آتش سوزی هستند که باید شما با توجه به نیاز یکی از این کپسول ها را انتخاب کنید. در استفاده و نگهداری از کپسول نکات مهمی وجود دارد که باید به آنها توجه شود: بررسی ماهانه، شارژ سالیانه، نصب در جای مناسب و نحوه استفاده بسیار مهم است. کپسول های آتش نشانی در خانه ها، ادارات، شرکت ها، مدارس، فروشگاه ها، انبار ها، سوله ها، خودرو ها، رستوران ها و اشپز خانه های صنعتی کاربرد فراوانی دارد. کپسول آتش نشانی به شما امکان اطفا سریع را می دهد. استفاده از کپسول آتش نشانی باعث تضمین امنیت شما در تمامی محیط ها می شود. وجود کپسول آتش نشانی می تواند امکان ایجاد یک آتش سوزی مهیب و خطرناک و خسارت های جانی و مالی پس از آتش سوزی را بگیرد. کپسول آتش نشانی ابزاری ضروری برای خاموش کردن سریع آتش است. این کپسولها انواع مختلفی دارند و باید با توجه به نوع حریق انتخاب شوند. نگهداری و بررسی منظم آنها بسیار مهم است. داشتن کپسول آتش نشانی در خانه یا محل کار، نقش مهمی در افزایش ایمنی دارد.
یکی از تجهیزات برای خاموش کردن آتش پتو اطفا حریق یا پتوی ضد آتش است. این پتو از الیاف مقاوم در برابر حرارت بالا ساخته شده که برای خاموش کردن اتش کاربرد داشته باشد. این وسیله برای خاموش کردن شعله های بر روی اجسام و افراد کاربرد بسیار فراوانی دارد. یکی از ویژگی های این وسیله قابل حمل بودن آن است که شما می توانید به راحتی این پتو اطفا را جا به جا کنید. پتو اطفا معمولا برای آتش سوزی هایی سطحی مانند مهار آتش اشپزخانه مورد استفاده قرار می گیرد.
جنس پتو های اطفا باید بسیار باکیفیت باشند و در برابر حرارت مقاوم باشد تا در شرایط اتش سوزی از بین نرود. بهتر است پتو های اطفا را در کنار کپسول های آتش نشانی نصب شود و پتوی اطفا هم مانند کپسول آتش نشانی باید بررسی شود تا خشک نشده باشد و سالم و تاشده باقی مانده باشد. در مواقعی که فرصت یا امکانات برای استفاده از تجهیزات پیشرفتهتر وجود ندارد، پتوی اطفا میتواند گزینهای سریع و مؤثر برای کنترل و خاموش کردن شعلههای آتش باشد. این پتو با پوشاندن کامل محل آتش، اکسیژن مورد نیاز برای سوختن را قطع کرده و باعث خفه شدن شعلهها میشود.
به همین دلیل، استفاده از پتوی اطفا در شرایط اضطراری میتواند جان انسانها را نجات دهد و از گسترش خسارات مالی جلوگیری کند. علاوه بر این، پتوی اطفا نیاز به آموزش خاصی ندارد و حتی افراد عادی نیز میتوانند به راحتی از آن استفاده کنند. دوام بالا و طول عمر مناسب این پتوها باعث شده است که در بسیاری از ساختمانها و خودروها به عنوان یک تجهیزات ضروری شناخته شود. همچنین، این پتوها قابل شستشو و نگهداری آسان هستند که کمک میکند همیشه در شرایط آماده به کار باقی بمانند.
فوم آتش نشانی یکی از تجهیزات پرکاربرد و مؤثر در خاموشسازی حریق، به ویژه در آتشسوزیهای ناشی از مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، گازوئیل، نفت و الکل است. این فوم به صورت محلول با آب ترکیب شده و با پخش روی سطح اتش یک لایه محافظ نازک و مرطوب ایجاد میکند که مانع از رسیدن اکسیژن به شعلهها شده و به سرعت آتش را خفه می کند. یکی از عوامل مهم در عملکرد مؤثر فوم نسبت دقیق ترکیب آن با آب است. اگر این نسبت به درستی رعایت نشود، کارایی فوم کاهش یافته و امکان مهار کامل آتش از بین برود. فومها معمولاً با دستگاههای فوم ساز یا نازلهای خاص پخش میشوند تا به طور یکنواخت در محل آتش پخش شده و محیط را ایمن کنند. از مهمترین ویژگیهای فوم آتشنشانی می توان به چگالی بالا، ماندگاری و مقاومت در برابر گرما اشاره کرد. این فومها با تشکیل یک لایه عایق بر روی آتش از دوباره شکل گیری آتش جلوگیری می کند. کاربرد فوم آتشنشانی بیشتر در عملیاتهای گسترده، محیطهای صنعتی، پالایشگاهها، فرودگاهها، انبار سوخت و همچنین در آتشسوزی خودروهای سنگین دیده میشود. فوم با ایجاد پوششی یکپارچه هم شعله را خاموش میکند و هم از گسترش آن به نقاط دیگر جلوگیری میکند. انواع فوم می توان به فومهای پروتئینی، فومهای مصنوعی و فومهای مقاوم در برابر الکل اشاره کرد که هر کدام بسته به نوع حریق و محیط مورد استفاده انتخاب میشوند. نگهداری صحیح از این فومها نیز اهمیت دارد و باید در شرایط مناسب دما و رطوبت ذخیره شوند تا خاصیت خود را از دست ندهند.
یکی از تجهیزات ایمنی جعبه و شلنگ آتش نشانی است. این تجهیزات به شما این امکان را می دهد تا قبل رسیدن افراد امدادی شما به صورت دستی وارد عمل شوید و از گسترش آتش جلوگیری کنید. جعبه آتش نشانی یک محفظه فلزی است که در برابر حرارت، ضربه و رطوبت مقاوم است و این جعبه به دیوار ها نصب می شود و معمولا در راهرو های ساختمان، پارکینگ ها، طبقات برج ها و فضا های صنعتی استفاده می شود. درون جعبه های آتش نشانی معمولا شامل: شلنگ آتش نشانی، نازل و گاهی کپسول آتش نشانی و تجهیزات جانبی است. شلنگ آتش نشانی یک شلنگ مقاوم در برابر فشار بالا و حرارت است. از کاربرد های جعبه و شلنگ آتش نشانی میتوان به دسترسی سریع در زمان حادثه، کاهش خسارت های مالی و جانی، مهار کردن آتش و انجام واکنش سریع اشاره کرد. محل نصب جعبه و شلنگ آتش نشانی بسیار قابل اهمیت است جعبه باید از کف بین 90 تا 120 سانتی متر باشد، فاصله هر جعبه با جعبه دیگر نباید بیشتر از 30 متر باشد، باید در مسیر های خروج اضطراری و راهرو های اصلی نصب شود و باید در دسترس سریع باشد. این جعبه و شلنگ آتش نشانی در برابر گسترش آتش یک سیستم دفاعی است. شما باید هر 6 ماه یک بار شلنگ را تست کنید تا از سلامت آن مطمئن شوید. همچنین استفاده از جعبههای استاندارد با تاییدیههای ایمنی، اطمینان بیشتری برای عملکرد صحیح در شرایط بحرانی ایجاد میکند. بهتر است افراد حاضر در ساختمان نحوه استفاده از این تجهیزات را آموزش ببینند تا در لحظه وقوع حادثه سردرگم نباشند.
سیستم اسپرینکلر سقفی یکی از موثر ترین و پرکاربردترین تجهیزات اطفای حریق است. این سیستم به گونه ای طراحی شده که وقتی دما افزایش یابد و از حد معمولی بالا تر برود به طور خودکار فعال شده و عملیات پخش کردن آب برای خاموش کردن آتش را اغاز می کند. هر یک اسپرینکلر به صورت مستقل و جداگانه عمل می کند و این یک کاربرد است که فقط در محل وقوع آتش فعال می شود و صرفه جویی در آب هم می شود و سایر بخش های محیط را خیس نمی کند. درون هر کدام از اسپرینکلر ها یک شیشه حساس به حرارت قرار داده شده که وقتی دما بالا میرود و حرارت زیاد می شود آن شیشه می شکند و راه را برای عبور آب باز می کند و این آب با فشار مناسب بر روی شعله های آتش ریخته می شود و باعث کاهش دما و خفه شدن اتش می شود. از مزایا اسپرینکلر می توان به این اشاره کرد واکنش سیستم اسپرینکلر خودکار است و واکنش سریع نشان می دهد که جلوی گسترش آتش را میگیرد و از مزایای دیگر می توان به هزینه پایین نگهداری اشاره کرد. اسپرینکلر در ساختمان های مسکونی، اداری، هتل ها، پارکینگ ها، سوله ها و کارخانه های قابل نصب است و این سیستم یکی از عنوان های اصلی در سیستم ایمنی حریق است. سیستم اسپرینکلر باعث جلوگیری از گسترش آتش و جلوگیری از خسارت های مالی و جانی می شود.