کنتاکتورها یکی از مهم‌ترین تجهیزات پرکاربرد در مدارات الکتریکی جریان بالا هستند. در حقیقت وظیفه این دستگاه کنترل جریان بار است. هروقت صحبت از برق و تجهیزات برقی می‌شود، ایمنی و محافظت از تجهیزات و کاربران همیشه در اولویت قرار می‌گیرد. ما سعی کردیم در این مقاله هم به بررسی و راه حل مشکل ایجاد برق‌گرفتگی در کنتاکتور بپردازیم، هم نکات مهم خرید و انتخاب کنتاکتور را در کنار مزایای استفاده از آن بیان کنیم. امیدواریم بتوانیم به سوالات و دغدغه شما عزیزان در این مقاله پاسخ دهیم.
مهم ترین علت های ایجاد حس برق گرفتگی در کنتاکتور
از آنجایی‌که امنیت وسایل و تجهیزات برقی بسیار حائز اهمیت است باید توجه داشته باشید به چه علت‌هایی ممکن است حالت برق‌گرفتگی هنگام دست زدن به کنتاکتور برای شما ایجاد شود. از مهم‌ترین دلایل بروز این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نشتی جریان: اگر عایق بندی سیم‌ها یا تجهیزات دچار مشکل شود، مقداری جریان الکتریکی به بدنه فلزی منتقل خواهد شد و در این حالت اگر سیستم ارتینگ مناسبی نداشته باشید ، قطعا هنگام لمس بدنه‌ی فلزی جریان نشت کرده، از بدن شما عبور خواهد کرد و سبب ایجاد حس برق‌گرفتگی می‌شود.
وجود ولتاژ القایی: در مدارهای الکتریکی با ولتاژ بالا ممکن است ولتاژ از سیم‌های مجاور به بدنه فلزی کنتاکتور القا شود، هرچند این ولتاژ ضعیف است، اما در برخی موارد سبب ایجاد حس سوزش یا برق‌گرفتگی خفیف می‌شود.
خرابی یا ضعف در عایق‌بندی سیم‌ها: اگر عایق‌بندی قطعات به درستی عمل نکند یا سیم‌کشی داخلی کنتاکتور آسیب دیده باشد احتمال دارد روی بدنه‌ی فلزی، ولتاژی ظاهر شود و سبب ایجاد حس برق‌گرفتگی شود.
نبود ارت مناسب: اگر سیستم ارت تابلو برق یا دستگاه‌های متصل وجود نداشته باشد، بارهای اضافی روی بدنه جمع می‌شوند و هنگام لمس، تخلیه الکتریکی و در نتیجه احساس برق‌گرفتگی رخ می‌دهد.
کنتاکتور یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های الکتریکی است و با توجه به این نکات مطرح شده باید کنتاکتوری را انتخاب کنید که سیستم عایق‌بندی، سیم‌کشی قطعات به درستی انجام شده باشد زیرا کوچک‌ترین ایراد در تجهیزات داخلی کنتاکتور نه تنها باعث آسیب دیدن وسایل برقی می‌شود بلکه احتمال برق گرفتگی و آسیب جانی را در پی دارد شما می‌توانید ازین صفحه بهترین کنتاکتورها که دارای تجهیزات داخلی بی نقص، با سیم کشی دقیق و بدون ایراد است را مشاهده کنید.
راهکارهای سودمند برای حل مشکل برق گرفتگی در کنتاکتور
اولین قدم انتخاب کنتاکتور مناسب است که تا درصد بسیار زیادی این خطر را کاهش می‌دهد اما در صورت بروز این مشکل می‌توانید در مرحله اول سیم کشی و عایق‌بندی را چک کنید سپس باید از نصب صحیح سیستم ارتینگ مطمئن شوید و آن‌را حتما تست کنید. استفاده از دستگاه تست نشتی جریان(RCD) برای قطع جریان نشتی نیز می‌تواند گزینه و راهکار خوبی باشد. برای چک کردن ولتاژ ناخواسته در بدنه‌ی فلزی نیز می‌توانید از ولتمتر استفاده کنید. اگر با این موارد نتوانستید مشکل را شناسایی و رفع کنید، مخصوصا اگر بصورت مکرر با این مشکل مواجه می‌شوید، حتما از متخصص برق برای حل این مشکل کمک بگیرید.
مزایای استفاده از کنتاکتور
ممکن است با خواندن مطالب فوق برای شما این سوال مطرح شود که چرا با وجود این مشکلات در خصوص کنتاکتور پیشنهاد می‌شود از آن استفاده کنیم؟
کنتاکتور در حقیقت یک وسیله بسیار پرکاربرد و سودمند است که نقش کنترل اتوماتیک را دارد و می‌تواند به صورت خودکار بدون نیاز به دخالت دستی بارها را کنترل کند. یکی دیگر از مهم‌ترین مزایای استفاده از کنتاکتور حفاظت از تجهیزات برقی است چون دارای سیستم‌های حفاظتی می‌باشند و از آسیب رسیدن به وسایل برقی جلوگیری می‌کند. دغدغه اکثر مردم با توجه به شرایط کنونی کاهش هزینه‌هاست، که می‌توان به جرات بیان کرد استفاده از کنتاکتور هزینه‌های انرژی را به شدت کاهش می‌دهد. با توجه به این مزایا قطعا استفاده از آن توصیه می‌شود، فقط باید هنگام خرید، نکات مهمی را در نظر داشته باشید و انواع کنتاکتورها را بشناسید که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
۴ اشتباه مهم و رایج در خرید و انتخاب کنتاکتور
انتخاب اندازه اشتباه کنتاکتور
اگر شما به اشتباه کنتاکتور کوچک‌تر از حد نیاز را انتخاب کنید، سبب گرم شدن بیش از حد و خرابی آن می‌شود و برعکس اگر یک کنتاکتور خیلی بزرگ انتخاب کنید عملا برای شما غیر ضروری است و هزینه اضافی خواهد داشت پس بهتر است حتما با توجه به ولتاژ و جریان مورد نیاز کنتاکتور مناسب را انتخاب کنید.
انتخاب ولتاژ اشتباه کنتاکتور
ازآن‌جایی که کنتاکتورها برای ولتاژهای مختلف رتبه بندی می‌شوند اگر شما کنتاکتور ولتاژ بالا را انتخاب کنید ممکن است سبب شوک الکتریکی شود و بسیار خطرناک است و برعکس اگر ولتاژ خیلی پایین را انتخاب کنید منجر به خرابی زودرس می‌شود.
انتخاب آمپر اشتباه کنتاکتور
این مورد هم دقیقا مثل انتخاب اشتباه اندازه است اگر آمپر کمتر از حد نیاز انتخاب کنید، سبب گرمی بیش از حد و خرابی زودرس می‌شود و اگر آمپر بیشتر از حد نیاز انتخاب کنید هزینه اضافی به همراه خواهد داشت.
انتخاب نوع کنتاکتور اشتباه
کنتاکتورها انواع مختلفی دارند از جمله AC،DC و حالت جامد که با توجه به کاربردی که مدنظر شماست باید انتخاب شود. کنتاکتورهای AC برای استفاده با برق AC و کنتاکتورهای DC برای استفاده با برق DC طراحی شده‌اند. کنتاکتورهای حالت جامد از دو دسته دیگر گران‌تر هستند چون با هر دو برق AC و DC کار می‌کنند.
برای آشنایی با انواع کنتاکتور حتما در ادامه مقاله با ما همراه باشید که بتوانید بهترین و مناسب‌ترین مدل را انتخاب کنید.
معرفی انواع کنتاکتور
تا اینجای مقاله با نکات مهمی آشنا شدید و به اهمیت انتخاب صحیح کنتاکتور پی بردید. انتخاب صحیح آن می‌تواند در کاهش هزینه و عمر مفید دستگاه بسیار موثر باشد. شما می‌توانید در لیست زیر انواع کنتاکتور را مشاهده کنید.
- کنتاکتور AC: جهت استفاده در مدارهای برق متناوب (AC)
- کنتاکتور DC: جهت استفاده در مدارهای برق مستقیم (DC)
- کنتاکتور فشار ضعیف: استفاده برای ولتاژهای پایین (تا 1000 ولت)
- کنتاکتور فشار متوسط: استفاده برای ولتاژهای متوسط (تا 33 کیلوولت)
- کنتاکتور کم قدرت: جهت استفاده در موتورهای با توان کم
- کنتاکتور قدرت: جهت استفاده در موتورهای با توان بالا
- کنتاکتور موتوری: جهت راه اندازی و کنترل الکتروموتورها
- کنتاکتور خازنی: جهت سوئیچینگ خازن‌ها در سیستم‌های اصلاح ضریب قدرت
- کنتاکتور روشنایی: جهت کنترل روشنایی و خاموش کردن لامپ‌ها
سخن مرگبار
به جای سخن پایانی از کلمه مرگبار استفاده کردیم تا بلکه میزان اهمیت انتخاب صحیح کنتاکتور را بیشتر به شما همراهان عزیز تاکید کنیم. انتخاب نادرست کنتاکتور علاوه بر اینکه هزینه‌هایی در پی خواهد داشت و منجر به خرابی زودرس دستگاه خواهد شد، ممکن است خطر جانی هم برای شما عزیزان داشته باشد. همین مشکل احساس برق گرفتگی که در مقاله به آن پرداختیم و موارد مهمی چون سیم کشی نادرست یا عایق بندی اشتباه، می‌تواند خطرت جدی را به دنبال داشته باشد، پس حتما برای حفظ سلامت خود و عزیزانتان این مقاله را با دقت بخوانید و هنگام خرید کنتاکتور همه موارد را در نظر داشته باشید.