انواع لرزه گیر لاستیکی کدامند؟
نحوه کنترل ارتعاشات در سیستم های تاسیساتی و صنعتی یکی از مهم ترین نکاتی است که در طول عمر تجهیزات، کاهش استهلاک و افزایش ایمنی نقش مستقیم دارد. زمانی که ماشین آلات بزرگ مانند پمپ ها، کمپرسورها، دیزل ژنراتورها یا سیستم های تهویه شروع به کار می کنند، لرزش های مداوم آن ها می تواند به سازه، خط لوله، اتصالات و حتی قطعات داخلی دستگاه آسیب وارد کند. به همین دلیل استفاده از لرزه گیر های لاستیکی به عنوان یک راهکار موثر و اقتصادی، در بسیاری از پروژه ها مطرح می شود. این قطعات با ساختار ساده اما عملکرد دقیق، ارتعاشات را جذب کرده و از انتقال لرزش به محیط جلوگیری می کنند. در این مقاله به شما کمک میکنیم هنگام خرید لرزه گیر صنعتی دید بهتری داشته باشید.
لرزه گیر لاستیکی چیست؟
لرزه گیر لاستیکی قطعه ای است که از چند لایه لاستیک تقویت شده با نخ یا فلز ساخته شده و وظیفه آن جذب ارتعاشات، کنترل تنش های وارد شده و جلوگیری از انتقال لرزش به سازه یا دیگر قطعات سیستم است. این محصول علاوه بر کنترل لرزش، در برابر ضربه، شوک ناگهانی، فشارهای متغیر و تغییرات دما نقش مهمی ایفا می کند. به همین دلیل در صنایع مختلف از تاسیسات ساختمانی تا پالایشگاه ها و کارگاه های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
چرا لرزه گیر های لاستیکی اهمیت دارند؟
لرزه گیر لاستیکی اگرچه ظاهری ساده دارد اما نقش آن در پایداری سیستم ها بسیار جدی است. برخی از مهم ترین مزیت های استفاده از این قطعات عبارت است از:
- جلوگیری از انتقال لرزش به سازه
- کاهش استهلاک تجهیزات و افزایش طول عمر آن ها
- جلوگیری از شل شدن اتصالات و پیچ ها
- کاهش صدای ناشی از ارتعاش
- افزایش ایمنی عملیاتی در کارگاه ها و موتورخانه ها
- جبران ناهمراستایی های جزئی در لوله کشی
این مزیت ها باعث شده که در زمان طراحی و نصب سیستم های حساس، انتخاب مدل مناسب لرزه گیر اهمیت زیادی داشته باشد.
انواع لرزه گیر لاستیکی از نظر طراحی ظاهری
در میان انواع لرزه گیر لاستیکی چند مدل متداول تر و پرکاربردتر هستند که هر کدام برای شرایط خاصی طراحی شده اند. در ادامه این مدل ها را به همراه توضیحات کامل بررسی می کنیم.
لرزه گیر لاستیکی ساده
این نوع لرزه گیر که بیشترین کاربرد را دارد، از یک بدنه لاستیکی شکل یافته تشکیل شده و معمولا برای پمپ ها، فن ها، سیستم های تهویه و تجهیزات متوسط استفاده می شود. ویژگی های آن:
- ساختار ساده و اقتصادی
- نصب سریع بدون نیاز به تنظیمات خاص
- مناسب برای فشارهای کم تا متوسط
- مقاومت خوب در برابر شوک و ضربه
این نوع معمولا برای پروژه هایی انتخاب می شود که شدت لرزش بالا نیست اما کنترل آن ضروری است.
لرزه گیر لاستیکی تقویت شده با نخ
یکی دیگر از انواع پرکاربرد، لرزه گیر هایی هستند که در لایه های داخلی آن ها از الیاف نخی استفاده شده است. این الیاف باعث افزایش استحکام و جلوگیری از پارگی در اثر فشار یا ارتعاش شدید می شود.
ویژگی ها:
- تحمل فشار بالاتر نسبت به مدل ساده
- عمر طولانی تر
- مناسب برای پمپ های صنعتی، خطوط لوله و تجهیزات سنگین
- مقاومت بالا در برابر تغییر شکل
این مدل بیشتر در پروژه هایی استفاده می شود که ارتعاشات مداوم و فشارهای دوره ای وجود دارد.
لرزه گیر لاستیکی فلنج دار
این مدل در دو طرف خود دارای فلنج فلزی است و برای اتصال ایمن در سیستم های حساس استفاده می شود.
مزایا:
- نصب کاملا محکم و بدون نشتی
- مناسب برای فشارهای بالا
- استفاده در خطوط سیالات صنعتی، موتورخانه ها و صنایع نفت و گاز
- توانایی بالا در جذب ضربه
فلنج ها علاوه بر ایجاد اتصال ایمن، از تغییر شکل بیش از حد لاستیک نیز جلوگیری می کنند.
لرزه گیر لاستیکی بالن دار
این مدل دارای شکل پوسته ای بزرگتر و قابلیت کشسانی بالاتر است و برای سیستم هایی که نیاز به انعطاف زیاد دارند مناسب است.
کاربردها:
- لوله های منتقل کننده سیالات گرم
- سیستم هایی که دچار انقباض و انبساط زیاد می شوند
- محیط هایی که تغییرات ناگهانی فشار وجود دارد
ساختار بالن گونه آن باعث می شود که توانایی بیشتری برای جبران انحرافات داشته باشد.
لرزه گیر لاستیکی چند لایه
این نوع لرزه گیر از چند لایه لاستیک با ضخامت های متفاوت ساخته شده است و برای شرایط سخت طراحی شده است.
ویژگی ها:
- مقاومت عالی در برابر ارتعاش مداوم
- مناسب برای تجهیزات بسیار سنگین مثل دیزل ژنراتورها
- تحمل بار محوری و جانبی زیاد
- مناسب برای محیط های صنعتی با دمای بالا
لرزه گیر لاستیکی مقاوم در برابر حرارت
در برخی پروژه ها لرزش تنها چالش اصلی نیست بلکه تغییرات دما نیز تاثیر زیادی بر عملکرد سیستم می گذارد. برای این شرایط از لرزه گیر هایی استفاده می شود که از لاستیک های مقاوم در برابر حرارت ساخته شده اند، مانند EPDM یا NBR. این مدل به طور خاص برای کاربرد های زیر استفاده می شود:
- سیستم های انتقال آب داغ
- موتورخانه ها و دیگ های بخار
- خطوط بخار با دمای بالا
- محیط هایی که نوسان دما باعث افزایش تنش می شود
لایه های تقویت شده این مدل مانع از ترک خوردگی، سوختن یا تغییر شکل در دما های بالا می شود.
لرزه گیر لاستیکی کاهنده صدا
بسیاری از ارتعاشات علاوه بر آسیب های مکانیکی، باعث ایجاد نویز و صدا های آزار دهنده می شوند. در چنین پروژه هایی نصب لرزه گیر های کاهنده صدا که دارای ساختار نرم تر و قابلیت جذب ارتعاش صوتی هستند بسیار کاربرد دارد. این نوع لرزه گیر معمولا در:
- سیستم های تهویه مطبوع
- فن های بزرگ
- اتاق های موتور
- سالن های تولید
استفاده می شود و می تواند تا حد زیادی نویز سیستم را کاهش دهد.
لرزه گیر لاستیکی مخصوص پمپ های صنعتی
یکی از رایج ترین محل های نصب لرزه گیر، زیر پمپ ها و در مسیر لوله های متصل به آن ها است. لرزه گیر های مخصوص پمپ به گونه ای طراحی شده اند که علاوه بر جذب لرزش دستگاه، از انتقال تنش به لوله جلوگیری کنند. این مدل ها معمولا ویژگی های زیر را دارند:
- تحمل بار محوری و جانبی بالا
- قابلیت نصب سریع
- جلوگیری از شکستگی اتصالات در اثر ارتعاش مداوم
- مناسب برای پمپ های آب، پمپ های فشار بالا، پمپ های صنعتی و کارواش صنعتی
در بسیاری از کارخانه ها استفاده از این نوع لرزه گیر به عنوان استاندارد نصب تجهیزات در نظر گرفته می شود.
لرزه گیر لاستیکی مخصوص دیزل ژنراتور
دیزل ژنراتورها یکی از بزرگ ترین منابع تولید ارتعاش در محیط های صنعتی هستند. لرزه گیر های مخصوص این دستگاه ها از چند لایه لاستیک فشرده ساخته شده و گاهی شامل لایه های فلزی داخلی نیز هستند.
مزایا:
- کاهش قابل توجه ارتعاش کف
- جلوگیری از انتقال لرزش به دیوار ها و اطراف
- افزایش پایداری دستگاه هنگام کار
- کاهش صدای ناشی از ارتعاش موتور
این نوع لرزه گیر معمولا برای نصب در زیر شاسی دستگاه استفاده می شود.
نکات مهم در انتخاب لرزه گیر لاستیکی مناسب
برای انتخاب بهترین مدل، باید به چند معیار کلیدی توجه کرد:
- میزان فشار کاری سیستم
هر لرزه گیر ظرفیت تحمل مشخصی دارد و استفاده از مدل نامناسب باعث پارگی یا کاهش عملکرد می شود. - نوع سیال عبوری
اگر سیال خورنده، اسیدی یا حاوی مواد نفتی باشد باید از مدل های مقاوم شیمیایی استفاده شود. - دمای محیط و سیال
لرزه گیر های معمولی در دما های بالا عملکرد خود را از دست می دهند. - شدت لرزش تولید شده توسط دستگاه
دستگاه های سنگین نیاز به لرزه گیر های چند لایه یا تقویت شده دارند. - نوع اتصال
در سیستم های حساس معمولا از مدل های فلنج دار استفاده می شود. - شرایط نصب
فضا، زاویه، جهت لوله و امکان انحراف جزئی همه در انتخاب مدل موثر هستند.
در برخی پروژه ها مهندسان برای بهبود عملکرد سیستم، علاوه بر لرزه گیر از ضربه گیر ها یا ساپورت های تقویت شده نیز استفاده می کنند.
کاربرد های مختلف لرزه گیر های لاستیکی
لرزه گیر لاستیکی در صنایع و تاسیسات مختلفی نصب می شود. برخی از مهم ترین کاربرد ها:
- خطوط انتقال آب و فاضلاب
- پمپ خانه ها و موتورخانه ها
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- سیستم های تهویه مطبوع و فن های صنعتی
- کارگاه های تولیدی و دستگاه های سنگین
- کمپرسورها، بلوئر ها و دیزل ژنراتورها
- خطوط انتقال بخار و سیالات داغ
در بسیاری از این پروژه ها، انتخاب صحیح لرزه گیر باعث کاهش چشمگیر هزینه های تعمیرات می شود.
جمع بندی نهایی
لرزه گیر های لاستیکی یکی از مهم ترین اجزای سیستم های تاسیساتی و صنعتی هستند که نقش اساسی در کنترل ارتعاش، جلوگیری از انتقال لرزش، افزایش ایمنی و کاهش استهلاک تجهیزات دارند. انواع مختلفی از این لرزه گیر ها شامل مدل های ساده، فلنج دار، چند لایه، مقاوم در برابر حرارت، مقاوم شیمیایی، مخصوص پمپ ها و مخصوص دیزل ژنراتور تولید می شود و هر کدام برای شرایط و فشار های متفاوتی مناسب هستند. انتخاب درست این قطعه تاثیر مستقیم بر عملکرد سیستم و عمر تجهیزات دارد. با بررسی فشار کاری، نوع سیال، دمای محیط، شدت لرزش و نوع اتصال می توان بهترین مدل را برای هر پروژه انتخاب کرد.