وال مش چیست؟ نحوه اجرا، مزایا و معایب
در روش های ساختمان سازی نوین، عموما اسکلت بندی ساختمان دوام بالایی دارد و می‌تواند در برابر زلزله و بارهای وارده مقاومت خوبی از خود نشان دهد؛ اما با وجود مقاومت بالای اسکلت اصلی ساختمان، همچنان احتمال اینکه دیوارهای غیر سازه ای هنگام زلزله تخریب شوند، وجود دارد. ایمنی دیوارهای غیر سازه ای به قدری حائز اهمیت است که اگر به درستی مورد توجه قرار نگیرید، فاجعه زلزله کرمانشاه را مجددا تداعی می‌کند. مهاربندی دیوارها می‌تواند ضمن اینکه مقاومت دیوارها را در برابر ارتعاشات زلزله افزایش دهد، مانع از تخریب دیوارها هنگام بروز این اتفاقات می‌شود. وال مش به عنوان راهکاری نوین برای مهار دیوارها در برابر زلزله و بارهای جانبی وارد شده در اثر باد است که با کمترین هزینه، بیشترین کارایی را در پروژه های عمرانی به همراه دارد. وال مش با ترکیب توری فایبرگلاس و پلاستر در ساختمان های قدیمی و جدید قابلیت اجرا دارد. بنابراین، با خرید مش فایبرگلاس و اجرای صحیح به همراه پلاستر، می‌توان مقاومت دیوارها را در زمان بسیار کوتاهی چندین برابر نمود.
معرفی کامل این روش مهاربندی دیوار
به منظور مهار دیوارهای غیر سازه ای لازم است تجهیزاتی برای دیوارهای غیر سازه ای استفاده شوند که استحکام دیوارها را در برابر زلزله و بارهای جانبی بالا ببرند. وال مش یکی از انواع روش های مهاربندی دیوار است که به دلیل داشتن ساختار نوین و قابلیت اجرا با تکنولوژی های جدید، توانسته به انتخاب عالی افراد برای اجرا تبدیل گردد. وال مش از ترکیب مصالحی همچون توری فایبرگلاس، پلاستر و نبشی ها تشکیل شده است. بدین صورت که مش فایبرگلاس در داخل پلاستر سیمانی یا گچی مدفون می‌شود و به صورت نواری یا فول مش روی دیوار قرار می‌گیرد. این فرآیند ساده، نه تنها به اندازه وال پست های فلزی و سنتی، بلکه با زمان اجرایی کمتر در کنار صرفه اقتصادی کارایی دارد.
این در حالی است که قیمت وال مش به نسبت وال پست به دلیل پایین بودن قیمت توری فایبرگلاس و پلاستر، پایین‌تر و به صرفه‌تر است. وال مش با سرعت العمل بسیار زیادی اجرا می‌شود. قابلیت اجرا روی انواع دیوارهایی که به طور کامل دیوارچینی شده اند را دارد. بنابراین، در ساختمان های قدیمی که به هر دلیلی وال پست اجرا نشده یا مقاومت مورد انتظار را ندارد، می‌توان بدون تخریب وال مش را اجرا کرد و شاهد دستیابی به بهترین عملکرد آن در زلزله بود.
وال مش از چه مصالحی تشکیل شده است؟
سیستم مسلح کردن دیوار با مش الیاف از ترکیب چندین مصالح مختلف در کنار یکدیگر تشکیل شده که هر یک نقش مهمی را جهت اجرا در ساختمان ها ایفا می‌کنند. این مصالح خود دارای انواع مختلفی اند و همین موضوع ایجاب می‌کند که خریداران وال مش، به طور دقیق در مورد جزئیات آن اطلاعات کسب کنند.
توری فایبرگلاس
توری فایبرگلاس که با نام مش فایبرگلاس نیز شناخته می‌شود، به عنوان اصلی‌ترین اجزا در سیستم وال مش شناخته می‌شود. به فاصله میان هر الیاف از یکدیگر اندازه چشمه مش فایبرگلاس گفته می‌شود که عامل مهمی در کیفیت، انعطاف پذیری و وزن این توری هاست. هنگام خرید توری فایبرگلاس باید توجه شود که این محصول دارای دو نوع E-glass و AR-glass است که نوع AR یا مقاوم به قلیا، در پروژه هایی که از پلاستر سیمانی استفاده می‌شود کاربرد دارد. از نظر گرماژ نیز شاهد تفاوت در مش فایبرگلاس هستیم که هر چقدر گرماژ بالاتر، انعطاف پذیری کمتر و ابعاد چشمه ها نیز ریزتر می‌شوند.
پلاستر سیمانی
پلاستر سیمانی از دیگر اجزای مهم در وال مش است که نقش حیاتی را برای افزایش چسبندگی مش فایبرگلاس ایفا می‌کند. پلاستر سیمانی در واقع همان اندود سیمانی است که امکان اجرای آن با توری فایبرگلاس E-GLASS وجود ندارد و حتما باید دقت شود که این پلاستر با توری های فایبرگلاس مقاوم به قلیا یا AR اجرا شود تا بهترین کیفیت را در سیستم های مهار لرزه ای دیوارها داشته باشد. پلاسترهای سیمانی در دو لایه و مطابق با جانمایی وال مش روی دیوارها قرار می‌گیرند. در نمای ساختمان اجرای وال مش حتما باید با پلاستر سیمانی انجام گیرد.
پلاستر گچی
پلاستر گچی همچون پلاستر سیمانی برای پوشش دادن مش فایبرگلاس استفاده می‌شود. با این تفاوت که پلاسترهای گچی فقط با توری فایبرگلاس E-GLASS قابلیت اجرا دارند. پلاسترهای گچی سفید رنگ هستند و در مقایسه با پلاستر سیمانی قیمت کمتری دارند.
نبشی
نبشی به عنوان تنها جزء فلزی در وال مش شناخته می‌شود که برای مهار لبه های دیوار استفاده می‌گردد. نبشی ها پروفیل های فولادی به شکل L هستند. این قطعات استحکام بالایی دارند و می‌توانند در برابر ضربه و خوردگی احتمالی بیشترین مقاومت را از خود نشان دهند. نبشی این سیستم در آخرین مرحله و زمانی که مش فایبرگلاس و پلاستر روی دیوار قرار گرفتند، برای اتصال هر چه بهتر توری فایبرگلاس به دیوار و قاب استفاده می‌شود. نبشی ها در ابعاد و اندازه های مختلفی در بازار موجودند که بسته به نیاز پروژه می‌توان هر کدام را انتخاب نمود.
کاهش هزینه و زمان مهار دیوار دو مزیت اصلی وال مش
یکی از اولویت های اصلی کارفرمایان هنگام انتخاب یک روش در اجرای ساختمان، هزینه است. به خصوص در شرایط کنونی که هزینه های ساختمان سازی به شدت افزایش پیدا کرده و صرفه جویی در هزینه برای هر بخش از سیستم ساختمان سازی اهمیت زیادی دارد. وال مش یکی از روش های نوین مهار لرزه ای است که توانسته نقش بسیار مهمی را در کاهش هزینه های مهار لرزه ای دیوارها داشته باشد. برخلاف روش های سنتی وال پست که از قطعات فولادی زیادی استفاده می‌شد، روش وال مش با ترکیب توری فایبرگلاس و پلاستر اجرا می‌شود و تنها عضو فلزی آن نبشی می‌باشد. قیمت مش فایبرگلاس و پلاستر نیز بسیار پایین‌تر از قیمت مقاطع فلزی است. حذف میلگرد بستر و وادارهای قائم و افقی از جمله دلایلی هستند که باعث می‌شوند مهار دیوار با وال مش هزینه کمتری را به همراه داشته باشد.
کاهش هزینه وال مش، تنها دلیل محبوبیت آن نیست؛ بلکه این سیستم قابلیت اجرا در سریع‌ترین زمان ممکن را دارد. اجرای وال مش بعد از دیوارچینی انجام شده و در حین دیوارچینی نیازی به ایجاد هیچ گونه تغییر یا اضافه کردن المان خاصی نیست. پ حذف مراحل پیچیده برای اجرای وال مش نه تنها به کاهش زمان منجر می‌شود، بلکه هزینه های اجرایی و دستمزدهای پرداختی را نیز کاهش می‌دهد.
مقایسه کامل وال مش و وال پست
با یک مقایسه کلی وال مش و وال پست می‌توان متوجه شد که وال پست دارای مقاطع فولادی بسیار زیادی است. وال پست قبل از دیوارچینی و در حین دیوارچینی اجرا می‌شود، ولی وال مش قابلیت اجرا روی دیوار را دارد و نیازی به در نظر گرفتن ضوابطی حین دیوارچینی نیست. هزینه اجرایی وال مش نسبت به وال پست به دلیل مقاطع فلزی کمتر، پایین‌تر است. ضمن اینکه سیستم های وال مش را می‌توان با وزن کمتری در ساختمان ها اجرا نمود و بار مرده را به حداقل رساند. در جدول زیر، دقیق‌تر با تفاوت وال مش و وال پست آشنا می‌شوید.
| ویژگی | وال مش | وال پست |
| مصالح مورد استفاده | توری فایبرگلاس E-glass مش فایبرگلاس AR-Glass پلاستر سیمانی و پلاستر گچی نبشی منقطع | وادار قائم وادار افقی میلگرد بستر نبشی منقطع ناوانی منقطع قلاب میلگرد بستر گیره میلگرد بستر |
| هزینه اجرایی | کم | بالا |
| انعطاف پذیری | بالا | کم |
| سهولت در اجرا | آسان و سریع | مشکل و زمان بر |
| قابلیت اجرا در ساختمان های قدیمی بدون تخریب دیوار | بله | خیر |
| وزن | بسیار کم | بالا |
| پایداری در برابر زنگ زدگی | بالا | نیاز به ضد زنگ |
| نیاز به فضا برای نگهداری و انبار | کم | بسیار بالا |
| نیاز به نیروهای متخصص جهت اجرا | خیر | بله |
| سرعت اجرا | بالا | کم |
بررسی آیین‌نامه‌ها و الزامات قانونی درباره وال مش
سیستم وال مش یک سیستم جدید در جامعه مهندسی بود که برای اولین بار در سه آیین نامه و نشریه های زیر نام برده شد.
- پیوست شش استاندارد 2800
- ضابطه 819
- ویرایش اول نشریه 714
هر یک از آیین نامه های فوق بخشی از روش اجرایی و انتخاب مصالح مناسب وال مش را پوشش دادند؛ اما دارای نواقص بسیار زیادی بودند. برای مثال در پیوست ششم استاندارد 2800 نحوه اجرای وال مش توضیح داده شده بود و بسیاری از مصالحی که باید بدین منظور استفاده شوند نیز توضیح داده شدند. در ضابطه 819 نیز همین موارد با کمی تصویر بیشتر تکرار شدند. انتظار این بود که در نشریه 714 یک سری ابهامات در مورد نحوه اجرای وال مش در دیوار همسایه برطرف شود، ولی همچنان ابهامات زیادی در این زمینه وجود داشت. همه این ابهامات باعث سوء استفاده های احتمالی و خطاهایی شد که متاسفانه مشکلاتی را هنگام اجرای سیستم وال مش در ساختمان ها به همراه داشتند. این خطاها، سوء استفاده های احتمالی و نبود اسناد پشتیبان باعث شدند تا نامه ممنوعیت وال مش در سال 1402 روی کار بیاید و اجرای این سیستم با محدودیت مواجه شود. تا در نهایت در سال 1403 «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح با مش الیاف شیشه» روی کار آمد و تمامی ابهامات اجرای وال مش را برطرف نمود.
نشریه تخصصی وال مش: «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح با مش الیاف شیشه»
با وجود مزایای وال مش، اگر این سیستم به درستی و با محصولات استاندارد اجرا نشود، نمی‌تواند مقاومت مورد انتظار را به همراه داشته باشد. با انتشار «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح با مش الیاف شیشه»، دیگر محدودیت ها و ابهاماتی که در زمینه طراحی و اجرای وال مش در ساختمان ها وجود داشتند، از بین رفتند. این نشریه در چندین فصل نحوه اجرای وال مش، انتخاب مصالح و جداول محاسباتی دقیق را ارائه کرده تا دیگر جامعه مهندسی بتواند با خیالی آسوده و بدون هیچ گونه محدودیتی، سیستم وال مش را اجرا کرده و از دوام و مزایای آن نهایت استفاده را ببرند.
مبانی طراحی وال مش در پروژه‌های ساختمانی
«دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح با مش الیاف شیشه» مبانی کامل طراحی وال مش را ذکر نموده است. کلیه مهندسان طراح این سیستم می‌توانند این دستورالعمل را مطالعه و مطابق با آن، مسلح کردن دیوار با توری فایبرگلاس را به روش نواری و یا فول مش طراحی کنند تا امکان اجرای این سیستم در پروژه های مختلف وجود داشته باشد. در فصل اول به طور کامل در مورد نحوه طراحی این سیستم توضیح داده شده است. مطابق با این دستورالعمل، هنگام طراحی دیوار در برابر بارهای وارده لازم است که سه عامل زیر مورد بررسی قرار گیرند:
- اولی اینکه دیوار باید قابلیت تحمل بارهای وارد شده در اثر زلزله، باد و اثرات ضربه را داشته باشد.
- دوم اینکه دیوار می‌بایست قابلیت تحمل جابجایی نسبی و تغییر شکل های تعریف شده در این دستورالعمل را داشته باشد.
- سوم اینکه اتصال دیوار به تکیه گاه باید به گونه ای باشد که قادر به تحمل نیروهای وارد شده به دیوار ناشی از بار باد، زلزله و اثرات ضربه باشد و قابلیت انتقال با به سازه را نیز فراهم کند.
با در نظر گرفتن این نکات، امکان طراحی دیوار و اجرای توری فایبرگلاس روی آن وجود دارد. در روش مسلح سازی دیوار با مش فایبرگلاس، مسلح کردن دیوارها در راستای قائم انجام می‌شود. از این جهت هیچ محدودیتی در طول آزاد دیوار وجود ندارد. با این حال حداکثر ارتفاع آزاد دیوار برای اجرای این سیستم، 6 متر است و اگر ارتفاع دیوار بالاتر از این مقدار باشد، امکان اجرای سیستم وال مش وجود ندارد. در صورتی که ارتفاع زیاد طبقات در طراحی این سیستم بالا باشد، لازم به استفاده از مش فایبرگلاس به روش فول مش یا تمام پوشش است. بارهای ثقلی، بارهای ناشی از زلزله، ضریب مقاومت جزء و … در فصل اول نشریه به طور کامل توضیح داده شده اند که باید حتما آن ها توسط مهندسان طراح مورد بررسی قرار گیرند.
مراحل اجرای وال مش به صورت گام‌به‌گام
در «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح با مش الیاف شیشه» به طور کامل مراحل اجرایی وال مش توضیح داده شده است. حتی در صورتی که استثناء خاصی برای اجرای سیستم وال مش وجود داشته باشد، می‌توانید در این دستورالعمل توضیحات مربوطه را مطالعه نمایید. در فصل سوم این دستورالعمل، نحوه قرارگیری توری فایبرگلاس، اجرای پلاستر روی آن، محل و جانمایی نصب نبشی ها و … به صورت کامل به همراه تصویر توضیح داده شده اند. ضمن اینکه نحوه اجرای این سیستم در جان پناه ها، بالکن ها، اتصال دیوار به نعل و پنجره، دیوارهای مشرف به همسایه و روش اجرایی وال مش به صورت فول مش شرح داده شده اند که مهندسان طراح و اجرایی می‌توانند با کمک آن، اجرای صحیح‌تری از این روش تسلیح دیوار را شاهد باشند. مراحل اجرای وال مش به صورت گام به گام به شرح زیر است:
- جانمایی اجزا: در ابتدا باید جانمایی اجزا از جمله توری فایبرگلاس و پلاستر توسط طراح مشخص گردد. بدیهی است که بدون داشتن نقشه طراحی شده برای محل قرارگیری مش فایبرگلاس، امکان اجرای سیستم وجود ندارد.
- اجرای پلاستر: پس از مشخص شدن محل قرارگیری مش فایبرگلاس، نوبت به اجرای پلاستر دقیقا در همان محل است. پلاستر به صورت نواری در محل قرارگیری مش به صورت دستی یا پاششی قرار می‌گیرد.
- نصب توری فایبرگلاس: توری فایبرگلاس روی پلاستر اجرا شده قرار می‌گیرد و روی آن محکم می‌شود.
- اجرای لایه دوم پلاستر: لایه دوم پلاستر روی مش فایبرگلاس نصب شده قرار می‌گیرد و به طور کامل آن مدفون می‌کند.
- اجرای نبشی ها: نبشی ها بر اساس محل قرارگیری توری فایبرگلاس در لبه های دیوار نصب می‌شوند تا استحکام مورد نیاز را فراهم کنند.
روش توضیح داده شده برای مسلح کردن دیوار با مش فایبرگلاس، روش نواری بود. در صورتی که به دلیل ارتفاع آزاد دیوار و یا نیاز به اجرای وال مش در مجاورت دیوار همسایه به صورت یک طرفه، نیاز به اجرای این سیستم به صورت تمام پوشش باشد؛ لازم است که توری های فایبرگلاس با ابعاد چشمه های بزرگ‌تر به صورت نواری به گونه ای در کنار هم قرار داده شوند که چشمه های آن ها مشخص باشد و 10 سانتی متر با یکدیگر همپوشانی داشته باشند.
راهنمای خرید وال مش؛ به چه نکاتی باید توجه کرد؟
به منظور خرید وال مش و مصالحی همچون توری فایبرگلاس و پلاستر، نیاز به در نظر گرفتن نکات مهمی است. بدیهی است که مسلح کردن دیوار با مش فایبرگلاس مزایای زیادی دارد، ولی اجرای غیر اصولی و انتخاب مصالح نامناسب باعث ایجاد معایب و محدودیت های خاصی می‌گردد. در ادامه به مهم‌ترین نکات برای خرید وال مش اشاره می‌کنیم.
- نوع توری و مش فایبرگلاس: در ترکیب پلاستر سیمانی، توری و مش فایبرگلاس باید از نوع مقاوم به قلیا انتخاب شود و مقاومت کششی آن برای پوشش سیمانی پس از تست قلیایی برابر با 1200 نیوتن برای 5 سانتی متر باشد. در صورت استفاده از مش فایبرگلاس مقاوم به قلیا باید مطمئن شوید که حداقل 16 درصد زیرکونیا به عنوان پوشش روی مش به کار رفته است. همچنین وجود نتایج آزمایشات تخصصی برای توری فایبرگلاس مقاوم به قلیا مهم است.
- گرماژ و ابعاد چشمه فایبرگلاس: فاصله میان چشمه ها در مش فایبرگلاس می‌تواند در پروژه های مختلف متفاوت انتخاب شود. اما بازه آن باید بین 5 تا 10 میلی متر باشد. معمولا توری های فایبرگلاس با گرماژ بالای 110 گرم بر متر مربع در گروه مش فایبرگلاس مناسب قلیا قرار می‌گیرند.
- نوع پلاستر: در صورت استفاده از مش فایبرگلاس مقاوم به قلیا می‌توان از پلاستر سیمانی استفاده کرد، ولی اگر از مش فایبرگلاس معمولی استفاده کنید می‌توانید از پلاستر گچی نیز استفاده نمایید. ضخامت پلاستر سیمانی باید 15 تا 20 میلی متر باشد. نسبت مناسب سیمان و سنگدانه نیز در این سیستم می‌تواند 1 به 2 باشد.
معایب وال مش و نکاتی که قبل از اجرا باید بدانید
با وجود نقاط قوت و مثبت وال مش، هنوز هم بسیاری از افراد برای اجرای این سیستم ابهام و تردید دارند. معایب وال مش را می‌توان به سه دسته طراحی، اجرا و انتخاب و خرید محصولات برای اجرای این سیستم تقسیم بندی نمود. در بخش طراحی اگر محاسبه وال مش مطابق ضوابط آیین نامه نباشد، نمی‌توان عملکرد صحیح را از وال مش انتظار داشت.. در بخش اجرا نیز اگر مطابق با نقشه اجرایی و دستورالعمل های توضیح داده شده، مراحل اجرای این سیستم انجام نشود، کیفیت به شدت پایین می‌آید. ضمن اینکه باید در حوزه خرید محصولات نیز دقت کافی وجود داشته باشد تا دقیقا مطابق با دستورالعمل مصالح مورد نیاز انتخاب شوند.
با انتشار دستورالعمل رسمی وال مش «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح با مش الیاف شیشه»، بسیاری از ایرادات ذکر شده پوشش داده شده اند. اگر مراحل طراحی، اجرا و انتخاب محصولات با در نظر گرفتن اصول ذکر شده انجام گردند، دیگر شاهد معایب مسلح کردن دیوار با توری فایبرگلاس نیستیم. در واقع این معایب بیشتر به دلیل عدم رعایت قوانین و یا ابهامات موجود در آن ها تا قبل از انتشار دستورالعمل اختصاصی وال مش بوده اند. اما زمانی که این دستورالعمل منتشر شد، نه در زمینه طراحی، نه در زمینه انتخاب و اجرای محصولات وال مش ابهامات خاصی وجود نخواهد داشت.
جمع‌بندی نهایی
وال مش به عنوان بهترین جایگزین وال پست در پروژه های مختلف ساختمان سازی شناخته می‌شود. مسلح کردن دیوار با توری فایبرگلاس و ترکیب آن با پلاستر، نه تنها به افزایش مقاومت دیوارها در برابر زلزله کمک می‌کند، بلکه مانع از تخریب آن ها در اثر بارهای ناشی از باد می‌شود. سیستم وال مش کم هزینه و با سهولت اجرایی بالا، حتی می‌تواند برای ساختمان های قدیمی در حال بازسازی نیز استفاده شود. برای خرید مش فایبرگلاس و سایر مصالح و اجرای صحیح وال مش باید از تامین کنندگان تخصصی این سیستم کمک بگیرید. شرکت افزیر به عنوان یکی از پیشگامان تامین کننده وال مش در ایران، آماده ارائه خدمات تخصصی به شما عزیزان است. می‌توانید برای مشاوره و خرید وال مش با کارشناسان شرکت افزیر در ارتباط باشید تا بر اساس نیاز پروژه، برآورد قیمت و مصالح انجام دهند.
شماره تماس مقاوم سازی افزیر: 02152936