سنگ زنی از جمله فرآیندهایی است که از دوره انسان‌های نخستین و غارنشین در تولید ابزارهای اولیه و سلاح مورد استفاده قرار گرفته است. این فرآیند از گذشته تا به امروز در انواع کارهای ساده و پیچیده تولیدی مورد استفاده قرار گرفته و در تیز کردن لبه چاقو تا تولید تلسکوپ‌های حساس از این روش استفاده می‌گردد. فرآیند سنگ زنی بر دقت و کیفیت تولید اثر زیادی می‌گذارد. در کارگاه‌های صنعتی معمولا از سنگ رومیزی پایه دار دو‌طرفه استفاده می‌کنند که اغلب یک طرف دستگاه سنگ سنباده نرم و طرف دیگر سنگ سنباده زبر دارد.
سنگ زن ها در صنعت تولید
سنگ زن‌ها یک ابزار پرکاربرد برای پروژه‌های صنعتی و نیمه صنعتی به‌شمار می‌آید. با سنگ‌های رومیزی عمل سنگ‌زنی را می‌توان انجام داد. سنگ‌زنی یکی از فرآیندهای تغییر شکل فلزات از طریق براده‌برداری است. از این عمل برای بالا بردن کیفیت سطح، تغییر شکل مواد سخت مثل فولاد و همچنین ابزار تیز کنی استفاده می‌شود. سنگ رومیزی شکل نسبتا ساده این دستگاه‌ها است که روی پایه به نیمکت وصل می‌گردد.
عملیات سنگ‌زنی مرحله نهایی کار روی قطعه است که با انجام آن کیفیت سطح کار بالا می‌رود.
سنگ رومیزی دستی
ردپای سنگ زن ها در خانه و کارخانه
پیشینه عمل سنگ‌زنی به دوره انسان‌های نخستین برمی‌گردد. آن‌ها با این روش ابزارهای شکار خود را تیز می‌کردند یا شکل می‌دادند. سنگ رومیزی نوع پیشرفته این ابزار است که در انواع مختلف تولید می‌شود. برخی انواع آن در کارگاه‌ها و کارخانجات کاربرد دارند و برخی در مصارف خانگی و ساده مانند تیز کردن چاقو، قیچی، قیچی چمن‌زنی و … استفاده می‌شوند.
انواع و دستگاه سنگ زن
ماشین سنگ زنی یا سنگ رومیزی (Grinding machine) ابزاری است که توسط آن می‌توان در پایان کار صاف کرد. این دستگاه انواع مختلفی دارد:
- سنگ‌زن تسمه‌ای
- سنگ‌زن رومیزی
- سنگ‌زن چرخ دنده
- سنگ‌زنی گرد ساب
- سنگ‌زن تخت
- سنگ ابزار و تیغه‌ها
اجزا و قطعات
دستگاه سنگ‌زنی از انواع مختلف سنگ الماس و دیگر مواد معدنی تهیه می‌شود. دستگاه سنگ‌زن یا سنگ رومیزی شامل یک موتور گرداننده سنگ با سرعت مورد نیاز و یک بستر جهت نگه‌داشتن قطعه درونی است. سنگ رومیزی در حین کار سایش قطعه، گرمای زیادی تولید می‌کند؛ بنابراین باید از خنک‌کننده استفاده شود تا حرارت بیش از تحمل قطعه بالا نرود.
نکات کاربردی در خرید دستگاه
اندازه چرخ، قدرت و سرعت موتور، کیفیت و دوام دستگاه و شکل و اندازه سنگ رومیزی در انتخاب و خرید آن مهم هستند. هرچه قطر سنگ رومیزی بیشتر باشد؛ می‌توانید روی قطعات و صفحات بزرگ‌تری مانور دهید. بدیهی است که هر چه سرعت موتور یعنی تعداد دورهایی که دستگاه در واحد زمان می‌چرخد بیشتر باشد؛ سرعت انجام کار نهایی بالاتر و در نتیجه زمان کمتری صرف انجام کار خواهد شد.
کار اصلی دستگاه سنگ زن یا سنباده
سنگ رومیزی که با نام لاتین Bench Grinder شناخته می‌شود؛ عموما برای شکل دادن و تیز کردن فلزات و تجهیزات کارگاهی فلزی کاربرد دارد. سنگ پایه که نوع نسبتا ساده دستگاه سنگ‌زن است به یک نیمکت متصل شده و می‌توان آن را تا ارتفاع کار مناسب بالا برد. انواع معمول آن ش سنگ‌زن در دو اندازه متفاوت هستند. یک تکیه ابزار در جلوی هر چرخ روی یک سنگ رومیزی وجود دارد که قابلیت تنظیم شدن دارند.
در خرید دقت کنید
مهم‌ترین معیار خرید یک دستگاه قدرت موتور آن است. هر چه قدرت موتور بیشتر باشد؛ کیفیت و کارآیی آن نیز بیشتر بوده و در هنگام کار کاهش افت و توان ندارد. سنگ‌زن‌ها با برق تک‌فاز یا سه فاز کار می‌کنند. شما با توجه به سیستم برق‌کشی محل کارتان، سنگ رومیزی را متناسب با برق مصرفی خریداری کنید.
به میزان صدا و لرزش دستگاه دقت نمایید. لرزش زیاد و صدای بلند دستگاه پس از گذشت مدت زمانی می‌تواند خسته‌کننده و آزار دهنده باشد. همچنین دقت کنید برخی مدل‌های دستگاه سنگ رومیزی دارای دو طرف سنگ و برخی دیگر دارای یک سنگ و یک فرچه برای پولیش هستند. بهتر است قبل از اقدام به خرید دستگاه سنگ رومیزی اطلاعات کاملی راجع به این دستگاه داشته باشید.
نتایج کاربرد
برای انتخاب سنگ‌زن مناسب ابتدا باید آن را به درستی بشناسید. تفاوت میان انواع آن و نحوه کار با این وسیله را یاد بگیرید. اصلی‌ترین بخش در سنگ رومیزی سنگ است. سنگ سنباده از دانه‌های بسیار ریزی تشکیل شده است که جنس این دانه‌های ریز احتمال دارد از مواد طبیعی یا غیر طبیعی باشد. برای نگه‌داشتن و متصل کردن این دانه‌ها از انواع چسب استفاده می‌شود. جنس این چسب سرامیک، انواع چسب‌های معدنی مانند سیلیکات‌ها و یا چسب‌های پایه گیاهی می‌تواند باشد. علاوه بر دانه‌ها و چسب‌های سازنده سنگ سنباده در دستگاه سنگ رومیزی باید به مفاهیمی چون دانه‌بندی، شبکه‌بندی و درجه سختی نیز توجه کرد.
این ابزار برقی عملیات سنباده‌زنی، براده‌برداری و پولیش‌زنی را انجام می‌دهد. توسط این ابزار می‌توان سطوح سخت و آب‌دیده را تغییر شکل داد. نتیجه استفاده از سنگ رومیزی، ایجاد سطحی صاف، با کیفیت و با اندازه دقیق است.